SURA 57

AL-HADID (ŻELAZO)

OKRES MEDYŃSKI

Niniejsza sura, objawiona w Medynie, prawdopodobnie w cztery albo pięć lat po Emigracji (Hidżra), zawiera 29 wersetów i bierze swoją nazwę od słowa al-hadid w wersecie 25. Rozważa całkowitą i suwerenną Władzę Boga, konieczność poświęcenia się dla Jego sprawy, a także przemijającą naturę przyjemności doczesnych. Muzułmanom obiecuje zwycięstwo, a niewierzącym – klęskę. Stale też powtarza, że wiara we wcześniejszych proroków wymaga wiary w Proroka Muhammada jako Ostatniego, Powszechnego Proroka.

W Imię Boga Miłosiernego, Współczującego!

Wysławia Boga^[1] wszystko, co jest w niebiosach i na ziemi; On jest Potężny, Pełen Chwały, Jego Moc nieodparta, Mądry.
Do Niego należy królestwo niebios i ziemi. On daje życie i powoduje śmierć. On ma pełną władzę nad wszystkim.
On jest Pierwszym i Ostatnim, Najwyższym i Najbliższym. On ma całkowitą wiedzę o wszystkim^[2].
On jest Tym, który stworzył Niebiosa i Ziemię w sześć dni, po czym umocnił Się na Tronie^[3]. On zna wszystko to, co wchodzi do łona ziemi (deszcz i nasiona) i wszystko to, co z niego wychodzi (rośliny i zwierzęta), a także to, co zstępuje z nieba (deszcz, światło, aniołowie), oraz wszystko to, co unosi się ku niebu (para wodna i modlitwy). I On jest z wami, gdziekolwiek byście nie byli. Oto Bóg widzi dobrze wszystko to, czynicie.
Do Niego należy panowanie nad niebem i ziemią. I do Boga powracają ostatecznie wszystkie sprawy (a czego On zechce, to ma miejsce).
On sprawia, że noc przechodzi w dzień i to, że dzień przechodzi w noc (i w ten sposób wydłuża je albo skraca). I On ma pełną wiedzę o wszystkim, co jest (ukryte) w piersiach.
Wierzcie w Boga i Jego Wysłannika i rozdawajcie (dla sprawy Boga) z tego, co On wam powierzył – dla tych spośród was, którzy wierzą i rozdają (na sprawę Boga, przeznaczona) jest nagroda ogromna.
Cóż takiego jest z wami, że nie wierzycie w Boga (choć wymaga tego Jego Boskość), skoro Wysłannik wzywa was do wiary w waszego Pana (który was stworzył i zaopatruje), i – zaiste – On przyjął od was zobowiązanie^[4], jeśli jesteście prawdziwie wierzący.
On jest Tym, który zsyła Swemu słudze Objawienia jasne jako dowód i co do swego znaczenia, ażeby was poprzez nie wyprowadzić z wszelkiej ciemności ku światłu. Zaprawdę, Bóg jest wobec was Litościwy i Współczujący.
Cóż jest z wami, że nie wydajecie (środków) na sprawę Boga, skoro do Boga należy dziedzictwo Niebios i Ziemi^[5]. Nie są równymi sobie ci, którzy wydają (z tego, co posiadają), zanim nadejdzie zwycięstwo, i walczą (na drodze Boga, i ci, którzy tego nie czynią): większa jest ranga tamtych (pierwszych), aniżeli tych, którzy wydają (ze swych majątków) po nadejściu zwycięstwa i walczą później. Wszystkim jednakże Bóg obiecał to, co najlepsze (Raj). Bóg jest w pełni świadom tego wszystkiego, co czynicie^[6].
Kto udziela Bogu szczodrej pożyczki, temu Bóg pomnoży to po wielekroć (na jego korzyść) i otrzyma on (ponadto) hojną, zaszczytną nagrodę^[7].
Owego dnia zobaczycie wierzących mężczyzn i niewiasty (prowadzonych spiesznie do Raju), a ich światła będą jaśnieć przed nimi i po ich prawicy^[8]. „Dziś dla was radosne wieści! Ogrody, przez które przepływają rzeki (do tychże ogrodów wejdziecie i) w nich zamieszkacie. Zaiste, oto triumf najwspanialszy!
Owego Dnia obłudni mężczyźni i obłudne kobiety powiedzą do tych, którzy wierzą: „Zaczekajcie na nas, byśmy mieli nieco światła z waszego światła”. Usłyszą w odpowiedzi: „Zawróćcie (jeśli zdołacie, do świata, gdzie takie światło można było zdobyć) i szukajcie światła (swoimi czynami, których tam dokonaliście)”. Wtedy to powstanie między nimi przegroda, z bramą (przez którą hipokryci będą oglądać radość wiernych, powiększając jeszcze swój żal). Po wewnętrznej stronie muru (który oddzieli wierzących od hipokrytów) będzie miłosierdzie (wiecznego szczęścia), a na zewnątrz będzie kara (wiecznego potępienia).
Oni (hipokryci) zawołają do wiernych: „Czyż nie byliśmy z wami (w życiu doczesnym)?” Tamci odpowiedzą: „Rzeczywiście! Ale wyście (rozmyślnie) weszli na drogę pokusy, wahaliście się i wątpiliście (oczekując, co się stanie, ażeby wtedy dopiero wybrać, po której stronie się opowiecie, i nie zdecydowaliście się na prawdę Islamu), i zwiodły was fałszywe oczekiwania (że Religia Boga któregoś dnia zostanie pokonana), zanim przyszedł do was dekret Boga (o śmierci); a Zwodziciel (szatan) zwiódł was (niewłaściwym pojęciem) o Bogu.
„I tego Dnia nie przyjmie się żadnego okupu od was ani od tych, którzy nie uwierzyli. Waszym ostatecznym schronieniem będzie Ogień; to odpowiednia dla was przystań. Jakże zły to cel wędrowania!”
Czyż nie nadszedł jeszcze czas, ażeby serca wierzących ozdobiły się pokorą i poddały się (Bogu dla zmagań na Jego drodze) w obliczu Wspominania Boga (Koranu) i tego, co zstąpiło z prawdy (Boskich nauk)? I (czyż nie nadszedł jeszcze czas) ażeby nie stali się jak ci, którym uprzednio została dana Księga? Czas został im wydłużony (po tym, jak otrzymali Księgę) i ich serca stwardniały; i wielu (było) pomiędzy nimi niegodziwych.
Wiedzcie, że Bóg ożywia ziemię po jej śmierci (i podobnie może ożywić wasze umierające serca). Zaiste, My wyjaśniliśmy znaki i Objawienia (ażeby was przebudzić i) byście myśleli i pojęli.
Tym mężczyznom i kobietom, którzy dają jałmużnę (wydając ze swych majątków na datki obowiązkowe i dobrowolne) i udzielają Bogu hojnej pożyczki (rozdając na Jego sprawę albo dla potrzebujących), będzie ona pomnożona po wielekroć i otrzymają zaszczytną, hojną nagrodę^[9].
Ci, którzy wierzą w Boga i Jego wysłanników (ci, których czyny potwierdzają ich wyznanie wiary) – oni są u swego Pana lojalni i prawdomówni (wobec Niego, cokolwiek mówią albo czynią), i świadkowie (którzy dali świadectwo prawdzie swoim życiem). Oni mają (szczególną) nagrodę i (szczególne) światło. Ci jednak, którzy nie wierzą Naszym jasnym znakom i Objawieniom i zaprzeczają im – oni będą towarzyszami Ognia Palącego.
Wiedzcie, że obecne, doczesne życie^[10] jest jedynie zabawą, próżną igraszką i ostentacją, a także wzajemnym przechwalaniem się i współzawodnictwem w majątku i dzieciach. To tak, jak rośliny po deszczu – gdy wzrastają, sprawia to przyjemność gospodarzowi. Potem (jednak) usychają i widzicie, jak żółkną, po czym zamieniają się w słomę. A na Tamtym Świecie kara jest surowa, ale (jest tam) też przebaczenie od Boga i Jego Zadowolenie (które trwają wiecznie); gdy tymczasem życie doczesne na Tym Świecie jest jedynie złudną, przejściową przyjemnością.
(Zamiast współzawodniczyć o dobra tego świata), ścigajcie się pomiędzy sobą o przebaczenie od swego Pana, i do Ogrodu, którego szerokość jest jak szerokość Niebios i Ziemi – przygotowanego dla tych, którzy prawdziwie wierzą w Boga i Jego wysłanników. Oto dobrodziejstwo od Boga, którym On obdarowuje, kogo zechce. Bóg jest Panem Wielkiej Szczodrości^[11].
Żadne nieszczęście nie zdarza się na ziemi (takie jak susza, głód bądź trzęsienie ziemi) albo w was samych (choroby, strata własności bądź utrata ukochanych bliskich), żeby nie było to zapisane w Księdze, zanim sprowadzimy to do istnienia – zaiste, uczynienie tego jest dla Boga łatwe – ^[12]
Abyście się nie smucili z powodu tego, co wam umknęło, ani nie popadali w egzaltację ze względu na to, co Bóg wam darował. Bóg nie miłuje chełpliwych pyszałków^[13].
Dla tych, którzy postępują jak skąpcy (tylko niewiele wydając z tego, czym obdarował ich Bóg) i zalecają skąpstwo innym: kto odwraca się (od wypełniania rozkazu Boga, aby wydawać dla Jego Sprawy i dla potrzebujących) – (niech wie:) oto Bóg jest Bogaty i Samowystarczalny (całkowicie niezależny od całego Swego stworzenia), godzien wszelkiej Chwały (jako wasz Pan, który utrzymuje was i daje zaopatrzenie wszystkim innym istotom).
Zaiste, posłaliśmy Naszych wysłanników z prawdami oczywistymi (i jasnymi dowodami ich Posłannictwa) i zesłaliśmy wraz z nimi Księgę i wagę, ażeby rodzaj ludzki zachowywał sprawiedliwość. I zesłaliśmy żelazo^[14], w którym są potężna siła i korzyści dla rodzaju ludzkiego, aby Bóg mógł oznaczyć tych, którzy wspomagają (sprawę) Boga i Jego Wysłannika, chociaż oni Go nie widzą. Zaprawdę, Bóg jest Potężny, Pełen Chwały, a Jego Moc nieodparta^[15].
Zaiste, posłaliśmy jako Wysłanników Noego i Abrahama i ustanowiliśmy w ich linii Proroctwo i Księgę. Między nimi (ich potomstwem) byli tacy, którzy poszli za właściwym przewodnictwem, ale (też) wielu pomiędzy nimi było ludzi występnych.
A potem posłaliśmy w ich ślady innych Naszych wysłanników i posłaliśmy Jezusa syna Marii, i daliśmy mu Ewangelię, i umieściliśmy w sercach tych, którzy za nim poszli, czułość i współczucie. A monastycyzm: oni go wymyślili – My im go nie przepisaliśmy, ale (uczynili to) by szukać przyjemności Boga, nie przestrzegali go jednak tak, jak wymaga tego jego zachowywanie^[16]. Przyznaliśmy więc tym spomiędzy nich, którzy naprawdę uwierzyli, nagrodę, ale wielu pośród nich było ludzi występnych.
O wy, którzy wierzycie! Trzymajcie się z dala od nieposłuszeństwa wobec Boga, pełni bogobojności i pobożności, i szczerze wierzcie w Jego Wysłannika (Muhammada). On (Bóg) obdarzy was po dwakroć swoim Miłosierdziem (za wiarę we wszystkich poprzednich proroków i za wiarę w Ostatniego spośród nich), da wam światło, byście się poruszali (po Prostej Ścieżce w tym świecie i by was zaprowadziło do Raju), i On wam wybaczy. Bóg jest Przebaczający, Współczujący^[17].
(Mówimy to wam po to), ażeby ludzie Księgi wiedzieli, że nie zdołają kontrolować ani ograniczać niczego z Bożej Łaskawości (i że ani oni, ani muzułmanie nic z niej nie osiągną, dopóki nie uwierzą szczerze w Muhammada oraz wszystkich poprzednich Proroków) i że wszelkie dobrodziejstwa są w Ręku Boga, a On przyznaje je, komu zechce. A Bóg jest Panem wielkiej Szczodrości.

Wszystkie zatem rzeczy, wraz z ich istnieniem, życiem, utrzymaniem i działaniem, wskazują na to, że Bóg jest całkowicie ponad tym, by mieć jakieś wady albo współtowarzyszy Swej Boskości, Panowania i Suwerenności. Nawet ciała niewierzących wskazują na tę rzeczywistość. Jak wyjaśniono w przypisie 30 do 2:30, dla każdego gatunku stworzenia istnieje anioł, który nim rządzi i reprezentuje go w Obecności Boga, a także przedstawia Boskiemu Majestatowi jego wysławianie i modlitwy charakterystyczne dla jego usposobienia. Jest też tak, co podano w 17:44, że każda rzecz i istota wychwalają Boga w języku, którego nie rozumiemy. ↑
Pewien hadis wyjaśnia tę część wersetu jak następuje: „Mój Boże, Ty jesteś pierwszy, nie ma nikogo, kto by Cię poprzedzał; Ty jesteś Ostatni, nie ma nikogo, kto by Cię przeżył; Ty jesteś Wszystkim – na zewnątrz, nie ma nikogo kto by Cię otaczał; i Ty jesteś Wszystkim – Wewnątrz – nie ma nikogo, kto by bardziej przenikał niż Ty” (Muslim, „Dhikr”, HN:2713). Bóg jest wieczny. On jest nieograniczony pod względem czasu i przestrzeni. Widzialne istnienie jest manifestacją Jego Imion, a początek (albo źródło) wszelkiego stworzenia, który jest niewidoczny i duchowy, jest również zawarty w Jego Wiedzy. Tak, Bóg obejmuje całe stworzenie w Swojej Wiedzy i Władzy, On Sam jest wieczny. ↑
Wyjaśnienie tego stwierdzenia, zob. 7:54, przyp. 13. ↑
To zobowiązanie polegało na tym, że mają być posłuszni rozkazom Boga i Jego Posłańca, a także mają wydawać na sprawę Boga, zarówno w w korzystnej sytuacji, jak i trudnej, popierając i promując dobro, a zabraniając zła i próbując mu zapobiec oraz zmagając się na drodze Boga – bez lęku o jakąkolwiek krytykę. ↑
Czy wydajemy swe środki na Boga czy nie, Bóg Wszechmocny jest ostatecznym spadkobiercą wszystkiego, co posiadamy, ponieważ to On jest Tym, który nam to przyznał. On jest prawdziwym Właścicielem wszystkiego. On zapisuje wszystko, co czynimy, wydajemy albo czego nie wydajemy, ażeby nam za to odpłacić na Sądzie Ostatecznym. ↑
Chociaż ludzie należący do obu typów wspomnianych w wersecie mogą zostać dopuszczeni do Raju ze względu na wiarę i dobre uczynki, każdy będzie radował się Rajem według stopnia swej wiary, lojalności wobec Boga i Jego sprawy, a także wartości swoich dobrych uczynków. ↑
Wydawanie swoich środków na sprawę Boga jest jak udzielanie Bogu pożyczki. Bóg zwraca ją pomnożoną, a ponadto – z dodatkową nagrodą. ↑
To jest światło, które wierzący wysyłają z tego świata poprzez swoje dobre uczynki. Im więcej uczynków i im szczerzej wykonywanych, tym większe i jaśniejsze jest światło, jakie oni wydają. Jak wynika z tego wersetu, wierni będą podążać w kierunku Raju po prawej stronie; podczas gdy – jak można wnosić z następnego wersetu – hipokryci (i niewierzący), którzy otrzymają zapisy swoich czynów w lewe ręce, podążą do Piekła po lewej stronie i pozostaną w tyle ze względu na to, że ogarnie ich ciemność wynikająca z ich niewiary, hipokryzji i złych uczynków. ↑
Werset 16 jest ostrzeżeniem przed zatwardziałością serc na Boskie nauki i Wspominanie Boga, a także na zmaganie się dla Jego sprawy. Jednym z najważniejszych powodów tej zatwardziałości jest rosnąca zażyłość z Objawieniem i objawionym Boskim nauczaniem oraz upływ czasu. Innym ważnym powodem jest popełnianie grzechów z powodu obojętności wobec ostrzeżeń Boga. Konieczna jest zatem ciągła czujność wobec takiej zatwardziałości i ciągłe poszukiwanie środków na „zmiękczenie” serca. Jak wynika z wersetów 17 i 18, tak jak Bóg ożywia ziemię po jej śmierci za pomocą deszczu i powtarza się to każdego roku, tak może On też ożywić martwe albo zmurszałe serca Swymi jasnymi Objawieniami, zakładając, że pozostaniemy lojalni wobec Boga i Jego Religii, wypełniając przykazania Boga i unikając grzechów, a także wydając swe środki na Jego sprawę. ↑
Wyrażenie przełożone tutaj jako doczesne (światowe) życie oznacza również podstawowe elementy albo cechy obecnego życia. Za pomocą tego wyrażenia Koran wskazuje bardziej na życie, które przynależy do cielesnego albo materialnego wymiaru ludzkiego istnienia, niż na świat. Świat jest polem, gdzie siejemy, by zebrać żniwo w życiu przyszłym, i jest też miejscem, gdzie manifestują się Imiona Boga. ↑
W wersecie 3:133 Bóg mówi: I na wyścigi spieszcie ku przebaczeniu od waszego Pana i ku Ogrodowi – którego rozległość jest jak niebiosa i ziemia – przygotowanemu dla ludzi bogobojnych. Obietnica w tym wersecie skierowana jest do tych, którzy wypełniają swe obowiązki wobec Boga i unikają wszelkiego rodzaju grzechów ze względu na pobożność i cześć dla Niego. Możemy zatem wnioskować, że są to ludzie prawdziwie wierzący w Boga i Jego wysłanników. Należy zauważyć, że w obu wersetach przebaczenie poprzedza Raj, gdyż Raj jest miejscem doskonałej czystości i nikt nie może wejść do Raju bez przebaczenia Boga. Przed wpuszczeniem do Raju Bóg oczyści zatem ludzi Raju z wszystkich ich grzechów z czystej łaskawości, a męki, które będą musieli wycierpieć od zmartwychwstania do bram Raju, służyć będą również jako sposób oczyszczenia. ↑
Dla Boga rejestrowanie takich czynów jest rzeczą łatwą – ze względu na Jego Wieczną Wiedzę – oraz przechowywanie ich, a potem stwarzanie za sprawą Jego Władzy dla wielu mądrych celów – takich jak ukaranie grzesznika, jeśli na to zasłuży, albo ostrzeżenie go przed tym, co go czeka, albo wybaczenie grzechów wierzącym, albo podniesienie bezgrzesznego do wyższego szeregu. Werset zawiera także pocieszenie dla ludzi, których dotknęło nieszczęście. Zakładając, że lekcja została „odrobiona”, jeśli rozważamy jakieś nieszczęście w świetle Boskiego Przeznaczenia albo jako jego zastosowanie, to możemy znaleźć spokój i nie odczuwamy potrzeby, by nań się skarżyć. Następny werset to potwierdza. ↑
Mamy wolną wolę i zarazem obowiązek przestrzegania religijnych zobowiązań i nieprzypisywania naszych grzechów Bogu. Mamy wolną wolę, a zatem nasza buntownicza, zmysłowa dusza nie może sądzić, że jest wolna od konsekwencji swych grzechów poprzez przypisywanie ich Przeznaczeniu. Przeznaczenie istnieje po to, ażeby pobożni ludzie nie przypisywali swych dobrych uczynków sobie samym i tym samym nie popadli w pychę. Istnieje również po to, by ludzie odnoszący sukces i bogaci nie pysznili się swym sukcesem i bogactwem. Przeszłe i (obecne) nieszczęścia powinny być rozważane w świetle Przeznaczenia – byśmy nie smucili się z powodu tego, co nam się przydarzyło albo czego nie byliśmy w stanie zdobyć. Przyszłość, wraz z grzechami i problemem odpowiedzialności, powinna być powiązana z ludzką wolną wolą. Oznacza to, że powinniśmy czynić wszystko, co możliwe, aby osiągnąć pożądany skutek i uniknąć zaniedbania, błędów i grzechów. To godzi, z jednej strony, skrajności fatalizmu, a z drugiej – zaprzeczanie roli Przeznaczenia w naszych działaniach. ↑
Zsyłanie żelaza znaczy to samo, co zsyłanie trzód, bydła w 39:6; żelazo jest jednym z wielkich dobrodziejstw Boga, które On przydzielił ze skarbów, jakie ma u Siebie, jak stwierdza się w 15:21: I nie ma żadnej rzeczy, której nie posiadalibyśmy pełne skarby; My zsyłamy ją tylko według wiadomej miary. ↑
Ten werset jest bardzo ważny dla oceny kondycji społeczeństwa i rządu. Posłańcy są wyznaczonymi przez Boga przywódcami rodzaju ludzkiego, którzy zawsze kierowali ich ku prawdzie i prowadzili go we wszystkich aspektach życia w toku ludzkich dziejów. Księga jest kompilacją wiedzy, nauczania i praw podstawowych dla jego szczęścia w obu światach. Waga stanowi kryterium, wedle którego osiąga się to, co jest słuszne w wierze, myśleniu i działaniu, jak również służy zrozumieniu sprawiedliwości w ludzkiej osobie i życiu społecznym (zob.: 55:7-9, przyp. 4). Żelazo, będąc być może najważniejszym i najbardziej koniecznym surowcem dla technologii i walki na drodze Boga, mającej na celu wykorzenienie niesprawiedliwości i strzeżenie Słowa Boga, symbolizuje siłę i władzę w ludzkim życiu społecznym. Bez Księgi żelazo (siła) niszczy sprawiedliwość i powoduje niesprawiedliwość. Bez Wagi żelazo nadużywa Księgi dla swoich własnych korzyści. Bez żelaza Księga i Waga nie wystarczą, by ustanowić dobre społeczeństwo i dobry rząd. Said Nursi zauważył: „Zasady mądrości i prawa prawdy nie wywierają wpływu na zwykłych ludzi, jeśli te pierwsze nie są połączone z prawami państwa, a te drugie z władzą” (The Letters, „Seeds of the Truth”, 2:306). ↑
Islam nie aprobuje monastycyzmu. Mówi się, że nie ma monastycyzmu w Islamie. Monastycyzm dla Społeczności muzułmańskiej to zmaganie się dla sprawy Boga. Islam nie pochwala oddalania się od ludzi i życia w ramach samodoskonalenia się. Zamiast tego islam nawołuje swoich zwolenników do pozostawania między ludźmi i do pracy na rzecz dobrobytu i łączenia samodoskonalenia się z doskonaleniem innych. Chociaż pewni członkowie muzułmańskich zgromadzeń sufich ćwiczyli odosobnienie dla treningu i doskonalenia się, to czynili tak tylko przez krótki, ograniczony czas i uważali bycie pomiędzy ludźmi, którzy pracują dla swego doskonalenia, za bardziej wartościowe i godne najwyższego uznania. ↑
Wprawdzie niektórzy interpretatorzy sądzili, że w tym wersecie Bóg zwraca się do ludzi Księgi, to jednak jego adresatami są faktycznie muzułmanie, nie wyłączając przy tym tych pierwszych; ludzi Księgi zachęca się jednak, by uwierzyli w Ostatniego Proroka, niech będzie z nim pokój i błogosławieństwo. Podczas gdy Żydzi odmawiają wiary w Posłańców Jezusa i Muhammada, którzy przyszli po Posłańcach wysłanych do nich, a chrześcijanie odmawiają wiary w Ostatniego Wysłannika Boga, Muhammada, muzułmanie wierzą we wszystkich Proroków. Późniejsze odchylenia ludzi Księgi nie powinny zatem nigdy spowodować, by muzułmanie żywili negatywną opinię o którymś z poprzednich Posłańców i ich prawdziwych zwolennikach. ↑