SURA 46

AL-AHKAF (WYDMY)

OKRES MEKKAŃSKI

Objawiona u schyłku okresu mekkańskiego, sura ta składa się z 35 wersetów. Zawdzięcza swoją nazwę słowu al-ahkaf w wersecie 21, które oznacza wydmy, ale jest także nazwą miejscowości na południu Półwyspu Arabskiego. Sura 46 ostrzega wszystkich, którzy uparcie obstają przy swoich błędnych (złych) drogach, rzucając wyzwanie religii Prawdy, poprzez przypomnienie tragicznego końca ludu Ad. Dostarcza również kilka konkretnych dowodów Posłannictwa Proroka Muhammada, niech będą z nim pokój i błogosławieństwo. Wspomina wreszcie nawrócenie niektórych dżinów, którzy przysłuchiwali się pewnym częściom Koranu i usiłowali poprowadzić swój lud drogą prostą.

W Imię Boga Miłosiernego, Współczującego!

Ha. Mim.
(Oto) Księga zsyłana w częściach od Boga Potężnego, Pełnego Chwały, którego Moc nieodparta, Mądrego.
Nie stworzyliśmy Niebios i Ziemi, i wszystkiego, co jest pomiędzy nimi, inaczej jak tylko w prawdzie (z ważnych przyczyn, na solidnych fundamentach prawdy) i na wyznaczony termin. Lecz ci, którzy nie wierzą, odwracają się od tego (Dnia Sądu)^[1], o którym są ostrzegani.
Powiedz: „Czyż nie zastanawiacie się, czym są ci, których (ubóstwiacie i) wzywacie poza Bogiem? Pokażcie mi, cóż oni stworzyli na ziemi. Czy też może mają udział w niebiosach (ich stworzeniu i utrzymaniu)? Przynieście mi Księgę (objawioną) przed nią (Koranem) lub jakąś pozostałość wiedzy (dokładnie przekazaną i przechowaną)^[2], o ile jesteście prawdomówni (w swych twierdzeniach)”.
Któż bardziej zbłądził, aniżeli ten, kto wzywa poza Bogiem tych, którzy nie dadzą mu żadnej odpowiedzi aż do Dnia Zmartwychwstania i są (najwyraźniej) nieświadomi i obojętni na ich inwokacje?
Kiedy wszyscy ludzie zostaną podniesieni z martwych i zebrani na Sąd, ci (których wzywali) będą ich wrogami i wyprą się tego, że byli przez nich czczeni.
Kiedy recytowane są Nasze Objawienia, jasne jako dowód i w swoim znaczeniu, ci, którzy nie wierzą, mówią o prawdzie, kiedy do nich dotrze: „To z pewnością nic innego, jak tylko czary”^[3].
Albo może mówią: „On (Wysłannik) to (Koran) wymyślił”? Powiedz: „Jeśli ja to wymyśliłem, to nie macie pod żadnym względem władzy i mocy pomóc mi przed Bogiem. On najlepiej zna to wszystko, co z takim zapałem wymyślacie na temat tego (Koranu). On wystarczy jako świadek pomiędzy mną a wami. On jest Przebaczający, Współczujący.
Ja nie jestem niczym nowym pomiędzy Wysłannikami (ani pod względem mojej osoby, ani posłannictwa, które przynoszę) i (jako człowiek) nie wiem (o ile Bóg nie obdarzy mnie wiedzą), co (zdarzy się na świecie w przyszłości i co) spotka mnie i was. Ja podążam jedynie za tym, co jest mi objawiane i jestem tylko Ostrzegającym”.
Powiedz: „Czy kiedykolwiek zastanawiacie się nad tym, że jeśli Koran jest od Boga, a wy nie wierzycie w niego, gdy tymczasem świadek spomiędzy Dzieci Izraela^[4]* (którzy mieli wiedzę o Objawieniu) już zaświadczył o podobnym do tego i (również) uwierzył, w was zaś jest zbyt dużo pychy, by uwierzyć (czyż nie jest to wyraźne zbłądzenie i nieprawość)? Zaiste, Bóg nie prowadzi ludzi występnych”^[5].
Ci, którzy nie wierzą, mówią o tych, którzy wierzą (jako kolejny pretekst, by nie dawać wiary w Objawienie zawarte w Koranie): „Jeśliby to (Koran) było czymś dobrym i pożytecznym, to ci ludzie nie przyjęliby go przed nami”. I ponieważ oni (to odrzucili i) nie znaleźli drogi prostej poprzez niego, mówią: „To wymysły ze starodawnych czasów”.
(Oni mówią tak pomimo faktu), że przed nim (Koranem) była Księga Mojżesza jako przewodnik i miłosierdzie (dla Dzieci Izraela); a to (Koran) jest Księgą potwierdzającą (prawdę we wcześniejszych Pismach) i objawioną w języku arabskim dla ostrzeżenia tych, którzy popełniają nieprawości, i jako radosna wieść dla tych, którzy poświęcili się dobrym uczynkom, świadomi, że Bóg ich widzi.
Zaprawdę ci, którzy wyznają: „Naszym Panem jest Bóg”, a następnie idą Prostą Ścieżką (w swojej wierze, myślach i działaniach), nie doznają lęku ani nie będą się smucić.
Oni są towarzyszami Raju: będą w nim przebywać w nagrodę za swe uczynki.
(Pośród dobrych uczynków, które) nałożyliśmy na człowieka (jest) jak najlepsze traktowanie swoich rodziców. Jego matka nosiła go w bólu i w bólu go urodziła. Noszenie go i karmienie piersią (aż do odstawienia od piersi) wynosi trzydzieści miesięcy^[6], a kiedy osiągnie pełnię wieku męskiego^[7] i czterdzieści lat, mówi: „Panie mój! Skłoń mnie do tego, bym okazywał wdzięczność za wszystkie Twoje łaski (życie, zdrowie, wyżywienie, wiarę, możliwość poddania się Tobie i wiele innych), którymi obdarzyłeś mnie i moich rodziców; i bym czynił prawe i dobre uczynki, z których będziesz zadowolony. Obdarz mnie także uczciwym potomstwem (które będzie mnie traktować sprawiedliwie – tak jak ja traktuję własnych rodziców). Ja zwróciłem się ku Tobie i jestem jednym spomiędzy tych, którzy poddali Ci się całkowicie”.
Oni są tymi, od których przyjmiemy (ich dobre uczynki, by je nagrodzić, uwzględniając) najlepsze z rzeczy, jakie kiedykolwiek uczynili, i których złe uczynki pominiemy (i umieścimy ich) pomiędzy towarzyszami Raju. To jest prawdziwa obietnica, którą otrzymali (na tym świecie).
Lecz (jest niejeden) który mówi do swych rodziców (nawołujących go do prawości i wiary): „Fuj! Mam dosyć was obojga! Czy straszycie mnie tym, że będę wskrzeszony z martwych (do nowego życia i na Sąd), gdy tymczasem przede mną przeminęło tak wiele pokoleń (i jak dotąd nikt nie został wskrzeszony do życia)? A oni oboje modlą się do Boga o pomoc (w poprowadzeniu na drogę prostą swego dziecka i mówią doń): „Biada ci! Uwierz! Obietnica Boga jest ponad wszelką wątpliwość prawdziwa!” On jednak mówi: „Wszystko to są tylko bajki przodków!”
To są ci, na których wypełni się Słowo (kary Bożej) wypowiedziane przed nimi pośród (podobnych) wspólnot spomiędzy dżinów i ludzi. Zaprawdę, oni są zgubieni.
Dla wszystkich (poszczególnych osób i grup) ustanowione będą odpowiednie stopnie, w zależności od tego, co czynili. Bóg zapłaci im w pełni za ich czyny i nie doznają niesprawiedliwości.
Tego Dnia ci, którzy nie wierzą, zostaną sprowadzeni do Ognia (i usłyszą): „Trwoniliście w życiu doczesnym swoje czyste, zdrowe rzeczy i cieszyliście się nimi w pełni (nie zwracając uwagi na życie przyszłe, i zebraliście na tym świecie nagrodę za wszystkie swe dobre uczynki)^[8]. Przeto tego Dnia otrzymacie odpłatę: karę poniżającą, ze względu na pełną pogardy arogancję, jaką okazaliście na Ziemi wobec wszystkiego, co szlachetne, i ponieważ pogwałciliście prawo (i granice ustanowione przez Boga)”.
Wspomnij o (Hudzie) bracie Ada: ostrzegał swój lud w Al-Ahkaf – zaiste, tak jak ostrzegający przychodzili i odchodzili przed nim i po nim (by ostrzegać swe ludy) – mówiąc: „Nie czcijcie nikogo poza Bogiem. Zaprawdę, ja boję się o was ze względu na karę dnia straszliwego”.
Oni powiedzieli: „Czy przyszedłeś do nas po to, by nas odwrócić od naszych bóstw? Jeśli jesteś prawdomówny w tym, co twierdzisz, to sprowadź nam to, czym nam grozisz”.
On rzekł: „Wiedza (o tym, kiedy ów Dzień nadejdzie) jest tylko u Boga. Ja przekazuję wam to, z czym zostałem posłany jako Wysłannik, lecz widzę, że jesteście ludźmi działającymi w niewiedzy”.
Potem (gdy zaczęło się dziać to, co przepowiedziane) zobaczyli to (przed czym zostali ostrzeżeni) w postaci gęstej chmury na niebie, podążającej w kierunku ich dolin, i rzekli: „Oto chmura, która niesie nam deszcz”. Nie; nadchodzi to, o co żeście (w swoich drwinach) prosili – by zostało przyspieszone: wicher niosący karę bolesną.
Niszczący wszystko na rozkaz swego Pana. I stało się z nimi to, że (rankiem) nie było widać nic, prócz ich domostw. W taki sposób odpłacamy ludziom występnym i pogrążonym w grzechach.
Zaprawdę, my daliśmy im taką moc i pomyślność (na Ziemi), której nie daliśmy wam (o, Kurajszyci), i obdarzyliśmy ich słuchem, oczyma i sercem (zmysłami zewnętrznymi i wewnętrznymi). Lecz przecież ani ich uszy, ani ich oczy, ani serca w niczym im nie pomogły, gdyż uparcie odrzucali Boże Znaki i Objawienie; a to, z czego zwykli byli się naśmiewać, ogarnęło ich.
Zaiste, My zniszczyliśmy dookoła was wiele miast, lecz (przedtem) wyjaśnialiśmy na różne sposoby Znaki i Objawienie, ażeby się nawrócili (ze swoich fałszywych dróg).
Dlaczego zatem ci, których oni wzięli za bóstwa poza Bogiem, ażeby poprzez nie zbliżyć się (do Boga), nie pomogą im (uniknąć kary Bożej)? Nie, oni ich zawiedli. Takie było ich kłamstwo (jego ostateczny koniec) i wszystko to, co oni zwykli byli wymyślać (przeciwko Bogu).
My skierowaliśmy ku tobie grupę dżinów, by przysłuchiwali się Koranowi (w czasie gdy ty go recytowałeś). I kiedy oni byli obecni, mówili (do siebie): „Zachowajcie milczenie i słuchajcie!” A kiedy recytacja została zakończona, powrócili do swojej społeczności, jako ostrzegający^[9].
Mówili: „O, ludu nasz! Przysłuchiwaliśmy się Księdze, która została zesłana po Mojżeszu i potwierdza (Boskie pochodzenie i prawdy, które wciąż zawierają) wcześniejsze Objawienia^[10]: ona prowadzi do Prawdy i do Drogi Prostej (we wszystkich sprawach).
O, ludu nasz! Odpowiedzcie (twierdząco) temu, który wzywa do Boga, i uwierzcie jemu. Bóg wybaczy wam wasze grzechy (które do tej pory popełniliście) i ocali was od kary bolesnej.
Ktokolwiek nie odpowie (twierdząco) temu, który wzywa do Boga, nie zdoła udaremnić (spełnienia się Woli Bożej) na ziemi i nie będzie miał żadnego strażnika i opiekuna poza Bogiem (skoro Bóg się go wyparł)^[11]: ci (którzy usiłują tak czynić) są w błędzie oczywistym”.
Czyż oni (niewierzący) nie rozważali tego, że z pewnością Bóg, który stworzył Niebiosa i Ziemię, i nigdy nie znużył się ich stwarzaniem, potrafi przywrócić zmarłego do życia? Zaiste, On istnieje; On ma pełną władzę nad wszystkimi rzeczami.
Owego Dnia, kiedy ci, którzy nie wierzą, zostaną sprowadzeni do Ognia (zostaną zapytani): „Czy to nie jest prawda?” Odpowiedzą: „Tak, z największą pewnością – na naszego Pana!” On (Bóg) powie: „Skosztujcie kary, w którą nie wierzyliście!”
Bądź zatem cierpliwy (o, Wysłanniku, nawet jeśli oni odrzucają wiarę i czynią cokolwiek innego), tak jak byli cierpliwi ci najbardziej wytrwali i najbardziej zdecydowani spośród Wysłanników^[12], i nie staraj się przyspieszyć ich (osądu). Tego Dnia, gdy zobaczą to, co im obiecywano (będą się czuć), jak gdyby przebywali (na świecie) jedynie krótką chwilę. Przesłanie zostało przekazane. Czyż zatem zostanie unicestwiony ktokolwiek za wyjątkiem ludzi, którzy przekraczają granice (w wierze i postępowaniu)?

Oznacza to, że Dzień Sądu jest zarówno końcem terminu, który Bóg wyznaczył dla tego świata (materialnego), jedną z tych prawd, na których zostało oparte stworzenie, jak i jednym z ważnych celów stworzenia Ziemi. ↑
Koran nigdy nie czyni przedmiotem polemiki tego, że prawdziwą wiedzą jest to, co Bóg objawił. Zawsze wzywa swoich oponentów do tego, by dostarczyli dokładnej i poświadczonej wiedzy w celu zanegowania Objawienia. Zaprzeczenie ma dwie formy albo rodzaje, z których jednym jest „przyjęcie, zaakceptowanie nieistnienia” albo rozmyślne odrzucenie, a drugi rodzaj to raczej – „nieprzyjęcie”. To wątpliwości. Mogą być usunięte za pomocą dowodów, pod warunkiem, że nie jest to nastawienie celowe. Jeśli jest to nastawienie celowe, to staje się osądem. Tak jak poprzednie, to jest konkluzja, osąd, który musi być oparty na dowodzie, wiedzy. Na przykład twierdzenia takie, jak: „Nie ma Boga” albo „Bóg nigdy nie zesłał Proroka ani Księgi”, lub też: „Nie ma życia po śmierci”, „Bóg ma współtowarzyszy”, „Rzeczy same się ukształtowały lub wytworzył je związek przyczynowo-skutkowy”, „Przyroda wymaga, by tak się działo” – wszystko to są twierdzenia i osądy, a zatem muszą być oparte na dowodach i wiedzy. Każde twierdzenie albo wniosek, który nie jest oparty na dowodach albo wiedzy, musi zostać odrzucony. Jaka by jednak nie była jego forma, zaprzeczenie nie będzie się opierać na dowodach ani wiedzy, i stanowi arbitralną negację, wyrzeczenie się lub odrzucenie, a zatem nie ma żadnej wagi. Muzułmanie muszą kierować się Koranem w reakcji na próby zaprzeczania (ich wierze) i muszą przyjmować Objawienie jako pierwsze i pewne źródło wiedzy.

Każde roszczenie odnoszące się do obiektywizmu jest pod tym względem zasadniczo brakiem obiektywizmu. Rozumowanie obiektywne oznacza bezstronny osąd. Jednak „bezstronny” osąd oznacza w gruncie rzeczy opowiedzenie się za oponentami i tymi, którzy negują prawdę. Jest to również „tymczasowe” pójście drogą niewiary – ze względu na to, że rozpoczyna się od tezy: „Nie przyjmujmy Istnienia Boga albo Objawienia, albo życia wiecznego” itp. Jest to zatem „czasowa” niewiara i opowiedzenie się po stronie niewiary. Przeto osoba zaprzeczająca podejmie próbę sfalsyfikowania wszystkich dowodów, na których oparte są filary wiary. Jest to jednak niemożliwe. Podczas gdy już jeden dowód wystarcza, by stwierdzić istnienie czegoś, to dowiedzenie jego nieistnienia nie jest w ogóle możliwe. Konkludując, nie ma i nie może być dowodu, na którym dałoby się oprzeć zaprzeczenie (prawdom wiary), pozostaje ono zatem zwyczajnym przypuszczeniem, pozbawionym podstaw twierdzeniem. ↑
Ich twierdzenie, że Koran opiera się na czarach, stanowi w gruncie rzeczy dopuszczenie myśli, że nie jest zwyczajną ludzką mową, ludzkim słowem, lecz stanowi coś nadzwyczajnego. ↑
* Abdullah bin Salam (przyp. tłum. pol.) ↑
Jako kontynuacja argumentu wysuniętego w wersecie poprzednim, niniejszy werset znaczy, że Wysłannik Boży mówi: „Nie jestem niczym nowym i odmiennym pomiędzy wysłannikami. Wielu przede mną przyszło z Księgami podobnymi do Koranu pod względem nauczania, które zawierały. Jedną z tych Ksiąg była Tora, dana Mojżeszowi. I wielu ludzi mających wiedzę spośród Dzieci Izraela uwierzyło w nią. Wy jednak, nie mając dokładnej wiedzy o Boskich Księgach i Posłannictwie, ryzykujecie niewiarę w Księgę do nich podobną: Koran. Czyż nie jest to zatem całkowite zbłądzenie i fałszywy osąd?” ↑
Werset 2:233 mówi, że matki (jeśli chcą) mogą karmić swoje dzieci przez dwa pełne lata, a werset 31:14 wyraża to samo – że odstawienie od piersi następuje po dwóch latach. Jeśli zatem stwierdzenie, że ciąża i pielęgnacja niemowlęcia trwają 30 miesięcy, rozważane jest razem z tymi wersetami, to wniosek jest taki, że najkrótszy okres trwania ciąży wynosi sześć miesięcy. Oznacza to, że matka może urodzić wówczas zdrowe dziecko. Jeśli więc mężatka rodzi dziecko przy końcu szóstego miesiąca ciąży, to nie może zostać w związku z tym oskarżona o przestępstwo cudzołóstwa. ↑
Pierwszy etap pełnej męskości albo inaczej pełnej (fizycznej) dojrzałości następuje w wieku 15-20 lat, po czym nadchodzi okres środkowy (30-33 lata) i okres, kiedy przyjmuje się, że mężczyzna osiąga pełną dojrzałość intelektualną i duchową – 40 lat. Rzadko kiedy ludzie po osiągnięciu 40. roku życia zmieniają swoje przekonania, wiarę i sposób życia. ↑
Jak stwierdza się w Tradycji Profetycznej, dla każdego przygotowane jest miejsce zarówno w Raju, jak i w Piekle. Jeśli ktoś umiera i wchodzi do Piekła, to ludzie Raju dziedziczą jego miejsce w Raju. Tak więc Bóg przyznał każdemu rzeczy czyste i zdrowe, by mógł się nimi cieszyć. Jeśli ktoś nie wierzy w życie przyszłe i wybiera „spożycie” całego swojego udziału rzeczy czystych i zdrowych na tym świecie, to Bóg daje mu pewną ich ilość w zamian za dobre uczynki, których dokonał. Taka osoba nie będzie mieć udziału w życiu wiecznym. Werset mówi także, że Bóg nigdy nie pozwala na to, by dobry uczynek poszedł na marne. Nagradza natomiast niewierzącego za jego dobre uczynki – na tym świecie. Wierny zaś powinien mierzyć w życie ostateczne, nie zaniedbując przy tym pracy zapewniającej mu środki egzystencji tu i teraz. ↑
To zdarzyło się w Batn an-Nachla poza Mekką, w czasie gdy Wysłannik Boży wykonywał modlitwę w drodze powrotnej z Ta’if do Mekki. ↑
Z odniesienia do dżinów i tego, co mówiły między sobą, że mianowicie Koran został objawiony po Mojżeszu, bez wzmianki o Jezusie i Ewangelii, wynika, iż dżiny były pośród zwolenników wiary Mojżesza i Tory. ↑
Po tym wydarzeniu dżiny przybywały do Wysłannika grupami, jedna po drugiej.

Słowo dżin (dżinn) oznacza dosłownie coś ukrytego albo zasłoniętego przed wzrokiem, spojrzeniem. Dżiny są rodzajem istot niewidzialnych. Krótki rozdział Koranu (72) zyskał swój tytuł od ich nazwy. Prorok Muhammad (niech będzie z nim pokój i błogosławieństwo) został posłany również do nich i wiele dżinów w niego uwierzyło.

Dżiny są istotami świadomymi, którym Bóg powierzył pewne powinności. Ostatnie odkrycia w dziedzinie biologii dowodzą tego, że Bóg stworzył istoty właściwe do każdego wymiaru wszechświata (zob. 2:30, przyp. 30). Dżiny zostały stworzone jeszcze przed Adamem i Ewą i były odpowiedzialne za oswajanie i ulepszanie świata. Choć Bóg potem zastąpił ich nami, to jednak nie zostały one zwolnione z powinności religijnych.

Podobnie jak aniołowie, dżiny poruszają się niezwykle szybko i nie podlegają ograniczeniom czasu i przestrzeni, w obrębie których normalnie się poruszamy. Skoro jednak duch jest bardziej aktywny niż dżin, to osoba, która żyje na poziomie życia duchowego i która potrafi przekraczać to, co znamy jako granice materialne i ograniczenia czasu i przestrzeni, może być szybsza i bardziej aktywna, aniżeli dżiny (zob. 27: 38-40). (Szczegółowe informacje o dżinach i ich relacjach z ludźmi, zob. Essentials of the Islamic Faith, s. 69-73) ↑
Wielu uczonych, opierając się na swoich wnioskach z wersetu 42:13, twierdzi, że tymi wysłannikami są Noe, Abraham, Mojżesz, Jezus, a wreszcie Prorok Muhammad (niech będą z nimi wszystkimi pokój i błogosławieństwo). ↑