SURA 43

AZ-ZUCHRUF (OZDOBY)

OKRES MEKKAŃSKI

Sura niniejsza, składająca się z 89 wersetów, została objawiona u schyłku okresu mekkańskiego, kiedy to politeiści obmyślali spiski w celu zamordowania Wysłannika Bożego. Nazwa została zaczerpnięta z wersetu 35, gdzie pojawia się słowo zuchruf. Sura skupia się na fundamentach wiary, a mianowicie Jedności Boga, wierze w Posłannictwo oraz życiu pozagrobowym i odrzuca pewne fałszywe wierzenia z Epoki Ignorancji, jak na przykład przydawanie Bogu córek. Wspomina niektóre epizody z życia Abrahama i Mojżesza, niech będzie z nimi pokój, by w ten sposób zachęcić politeistów do porzucenia przypisywania Bogu współtowarzyszy. W końcu ostrzega ich przed tym, co spotka ich w życiu przyszłym.

W Imię Boga Miłosiernego, Współczującego!

Ha. Mim.
Na Księgę jasną i w sposób jasny ukazującą prawdę.
Uczyniliśmy ją Recytacją (Koranem) w języku arabskim, byście mogli rozważać (i rozumieć ją oraz mądrość jej objawienia).
Zaiste, to jest u Nas w Matce Ksiąg, wzniosłej, niewzruszonej i rozstrzygającej^[1].
Czy mamy zabrać wam to Przypomnienie (i pozostawić was samym sobie) ze względu na to, że jesteście ludem marnotrawnym (z uwagi na dane wam od Boga talenty i przekraczacie granice przyzwoitości)?
Jakże wielu proroków posłaliśmy, by ponieśli nasze Przesłanie pomiędzy dawne ludy,
I nie przyszedł do nich taki prorok, z którego by się nie wyśmiewali.
Oto unicestwiliśmy ludy potężniejsze od nich co do umiejętności, a ich pouczające historie zostały już zrelacjonowane.
Jeśli ich zapytasz, kto stworzył Niebiosa i Ziemię, to oni z całą pewnością odpowiedzą: „Stworzył je Potężny, pełen Chwały, którego Moc jest nieodparta, Wszechwiedzący”.
Ten, który uczynił Ziemię kołyską dla was i umieścił na niej drogi, byście mogli odnaleźć swój szlak.
Ten, który zsyła z nieba wodę we właściwej mierze, My zaś wskrzeszamy poprzez nią martwą ziemię do życia. Tak właśnie wy będziecie (podniesieni z martwych) i wyprowadzeni (z grobów).
Ten, który stworzył wszystkie pary (wszystkich rzeczy)^[2] i stworzył statki oraz bydło, na którym jeździcie
I siedzicie bezpiecznie na jego grzbiecie; dlatego rozpamiętujcie i rozważajcie łaskę waszego Pana. A gdy siedzicie bezpiecznie na nim, mówcie: „Niech będzie pochwalony Ten, który podporządkował je dla naszego pożytku. Nigdy nie potrafilibyśmy (dokonać tego sami).
I z pewnością powrócimy do naszego Pana”^[3].
A jednak oni przypisują Mu niektóre z Jego sług (jako potomstwo). Zaprawdę, człowiek jest jawnie niewdzięczny.
Co? Czyż On wziął do Siebie córki spośród tych, które stwarza, a was „zaszczycił” synami?
Kiedy któryś z nich otrzymuje nowinę o narodzinach tego, co przyjmuje jako właściwe dla Miłosiernego, jego twarz ciemnieje, dusząc się ze złości.
„Co? (Czyż ja mam mieć córkę –) tę, która jest wychowana pośród ozdób i w rozmowie nie potrafi wyrażać się w sposób jasny?”
A jeszcze oni orzekli, że aniołowie, którzy są sługami Miłosiernego – to niewiasty (o których sądzą, że ich wartość jest niewielka, ale uznają za Jego córki). Czyż oni byli świadkami ich stworzenia? To ich świadectwo będzie zapisane i zostaną wezwani do zdania rachunku (za te kłamstwa w życiu przyszłym).
Oni mówią również: „Gdyby Miłosierny chciał, to nie oddawalibyśmy im czci (naszym bóstwom, aniołom)”. Oni nie mają żadnej wiedzy o niczym z tych rzeczy (o relacji pomiędzy Boską Wolą a ludzką wolą i działaniem). Zaiste, oni osądzają i mówią jedynie według własnych wyobrażeń i interesów.
Albo czy My daliśmy im księgę przed tym (Koranem); trzymają się jej mocno (i czczą swoje fałszywe bóstwa ze względu na jej autorytet)?
Ależ nie! (Zaiste, ich jedynym argumentem jest to, że) mówią: „Znaleźliśmy swoich przodków przy pewnej religii i sami jesteśmy prowadzeni ich śladami”.
Podobnie, My nigdy nie posłaliśmy przed tobą wysłannika do miasta, żeby ci spośród jego mieszkańców, którzy zatracili się w pogoni za przyjemnościami, nie postępowali bez skrupułów, mówiąc: „Znaleźliśmy naszych przodków zachowujących pewną religię i sami też idziemy w ich ślady”.
Ten (który został posłany) powiedział: „Cóż?! Nawet jeśli ja przybywam do was z lepszym przewodnictwem^[4], aniżeli to, przy którym znaleźliście waszych przodków?” Oni odrzekli: „Zaprawdę, my nie wierzymy w to, z czym zostałeś posłany”.
Toteż wymierzyliśmy im odpłatę. Zobacz, jaki był ostateczny koniec tych, którzy zaprzeczali (Wysłannikowi Bożemu).
I (wspomnij) Abrahama, gdy (odrzucił ślepe podążanie drogą swoich przodków i) powiedział do swego ojca i swego ludu: „Zaiste, ja jestem wolny od tego, co wy czcicie.
Ja oddaję cześć jedynie Temu, który stworzył mnie ze szczególną naturą i będzie mnie prowadził (do prawdy i wiecznego szczęścia)”.
I On pozostawił to jako Słowo mające trwać pomiędzy tymi, którzy przyjdą po nim, by mogli się nawrócić (z kultu fałszywych bogów do kultu Jedynego Boga).
Zaprawdę, Ja zezwoliłem im (mieszkańcom Mekki), tak jak zezwoliłem ich przodkom, radować się życiem, dopóki nie przyszła do nich prawda i Wysłannik rozjaśniający prawdę (i ucieleśniający ją w każdej cząstce swojego życia i charakteru).
Kiedy jednak teraz przyszła do nich prawda, mówią: „To są czary i my w nie nie wierzymy”.
Mówią też: „Jeśliby tylko ten Koran został zesłany człowiekowi, który się szczyci przywództwem w obu miastach!”^[5]
Czyż oni rozdzielają Miłosierdzie twojego Pana (i mogą wyznaczać, kogo zechcą, na Wysłannika mającego otrzymać Księgę)? (Poza tym jakże oni nadużywają tego, że cenią jednych bardziej niż drugich tylko ze względu na majątek lub status). Tymczasem to My rozdzielamy środki egzystencji pomiędzy nimi w życiu tego świata i wywyższamy jednych z nich nad drugimi pod względem pozycji, tak, iż mogą wzajemnie korzystać ze swojej pomocy. Lecz Miłosierdzie twojego Pana (w szczególności Posłannictwo) jest lepsze od tego, co oni gromadzą (w życiu doczesnym).
I gdyby nie to, że wszyscy ludzie staliby się jedną wspólnotą (niewiernych)^[6], zaopatrzylibyśmy każdego, który nie wierzy w Miłosiernego, w dachy ze srebra dla ich domów i (srebrne) schody, po których mogliby się wznosić,
I (srebrne) drzwi dla ich domów, i (srebrne) sofy, na których mogliby spoczywać,
I złote ozdoby (i inną biżuterię)^[7]. Lecz wszystko to nie jest niczym innym, jak tylko (przelotnym) zadowoleniem z życia doczesnego. A życie przyszłe z twoim Panem jest tylko dla bogobojnych i pobożnych.
Kto rozmyślnie lekceważy wspominanie i rozpamiętywanie Miłosiernego (i żyje tak, jak gdyby On nigdy nie istniał i go nie obserwował), temu my wyznaczamy szatana^[8], który staje się jego najbliższym towarzyszem.
Zaiste, te szatany odsuwają ich od drogi (prawdy). A jednak oni sądzą (w swoich wnętrzach), że są prowadzeni drogą prostą^[9].
Ostatecznie jednak, kiedy ktoś taki przybędzie do Nas (w Dniu Zmartwychwstania), to powie (do swego towarzysza): „O, gdyby pomiędzy mną a tobą była odległość dwóch wschodów^[10]. Jakże to zły towarzysz!”
„Dzisiaj nie przyniesie wam żadnej korzyści (ten żal po śmierci). Albowiem czyniliście niesprawiedliwość (na świecie) i będziecie razem cierpieć karę”.
(Chociaż, o Wysłanniku, to jest dla ciebie pełna jasności prawda, to) czyż możesz sprawić, by głuchy usłyszał, albo – czy możesz poprowadzić ociemniałego i tego, który zagubił się w błędzie oczywistym?
I czy zabierzemy cię spomiędzy nich i wymierzymy im odpłatę;
Albo też sprawimy, że (za swojego życia) zobaczysz wypełnienie się tego, co im przyobiecaliśmy: (w każdym razie) mamy pełną władzę nad nimi.
Przeto trzymaj się mocno tego, co zostało ci objawione. Jesteś z pewnością na prostej ścieżce (we wszystkich sprawach)^[11].
Zaprawdę, to (Koran) jest Przypomnieniem dla ciebie i dla twojego ludu, i w nim jest wasz honor i szczęście (w obu światach). I wy (wszyscy ludzie) będziecie zapytywani (jak on był rozumiany i jak żyliście).
I zapytaj (prawdziwych stronników o) tych spośród Naszych Wysłanników, których posłaliśmy przed tobą: czyż My kiedykolwiek ustaliliśmy, by bóstwa były czczone poza Miłosiernym (Bogiem)?^[12]
Oto posłaliśmy Mojżesza do Faraona i jego starszyzny z jasnymi znakami od Nas (cudami, dowodzącymi, że jesteśmy Jedynym Bogiem i Panem, jakiego można czcić) i on powiedział: „Ja jestem Wysłannikiem Pana Światów)”.
Kiedy jednak on do nich przybył z jasnymi znakami (cudami) od Nas, to oni je wydrwili.
My ukazaliśmy im znak po znaku, z których każdy był większy od poprzedniego, i pochwyciliśmy ich karą (różnoraką)^[13], aby się mogli nawrócić (z drogi, którą podążali).
(Za każdym razem, kiedy dotykaliśmy ich karą), mówili do Mojżesza: „O, czarnoksiężniku! Módl się za nas do swojego Pana ze względu na przymierze, jakie zawarł z tobą (że usunie od nas nieszczęście, jeśli uwierzymy); z pewnością przyjmiemy właściwe przewodnictwo”.
Kiedy jednak odsunęliśmy od nich karę, to oni złamali swą obietnicę.
Faraon ogłosił swemu ludowi: „O, mój ludu! Czyż panowanie nad Egiptem nie należy do mnie, podobnie jak rzeki płynące pode mną? Czyż nie dostrzeżecie prawdy?
I czyż ja nie jestem lepszy od tego człowieka, który jest podły i ledwie potrafi się wysłowić w sposób jasny?
(Jeśli on jest prawdomówny w tym, co twierdzi, to) dlaczego nie spłynęły na niego (z nieba) złote bransolety i czemu nie przybywają wraz z nim aniołowie (by wesprzeć go w jego sprawie)?”
W ten sposób ogłupił swój lud i byli mu posłuszni. Z pewnością byli ludem występnym^[14].
W końcu kiedy zasłużyli sobie na Nasze potępienie, My wymierzyliśmy im odpłatę i sprawiliśmy, że wszyscy się potopili.
Przeto uczyniliśmy ich przeszłością, precedensem (co do wejścia do piekła) i przykładem dla późniejszych pokoleń.
A kiedy (Jezus) syn Marii został przedstawiony jako przykład (Boskiej Władzy i Mocy oraz Jedności i po to, by odrzucić ubóstwianie go przez wielu chrześcijan), twój lud odwraca się z pogardą;
I mówią: „Czy lepsze są nasze bóstwa czy on?” Oni przytaczają go tobie jedynie dla sprzeczki. Zaiste, oni są ludem oddanym sporom^[15].
Zaiste, on (Jezus) nie był nikim innym, jak tylko sługą (oddającym cześć Bogu), którego My obdarzyliśmy łaską (Posłannictwa) i uczyniliśmy cudownym przykładem dla Dzieci Izraela (by poszli za nim i się poprawili).
Gdybyśmy zechcieli, to uczynilibyśmy niektórych spośród was aniołami, następującymi po sobie na ziemi^[16].
Zaiste, on (Jezus, przyniesiony na ten świat bez udziału ojca i obdarzony cudami, jak wskrzeszenie zmarłego) jest znakiem do poznania Ostatniej Godziny, przeto nie odczuwajcie żadnej wątpliwości w odniesieniu do niej i podążajcie za mną (ażeby osiągnąć wieczne szczęście w drugim życiu). Oto Prosta Ścieżka.
I nigdy nie pozwólcie szatanowi odepchnąć was z (Prostej Ścieżki). Zaiste, on jest (dla was) wrogiem oczywistym.
Kiedy Jezus przyszedł z prawdą oczywistą (i cudami), powiedział: „Przyszedłem do was z mądrością (prawdą oraz zasadami wiary i dobrego życia) i po to, by wam wyjaśnić część z tych rzeczy, co do których się różnicie (wymagają one wyjaśnienia dla waszego dobra w obu światach). Toteż trzymajcie się z dala od nieposłuszeństwa wobec Boga, pełni bojaźni wobec Niego i pobożności, i bądźcie mi posłuszni.
Zaprawdę, Bóg jest moim Panem i waszym Panem. Przeto oddawajcie cześć (tylko) Jemu. Oto Ścieżka Prosta”.
Jednak grupy (które zaczęły się tworzyć i miały odmienne poglądy na temat jego i jego nauczania) poróżniły się między sobą. Dlatego biada tym, którzy popełniają największe niesprawiedliwości (zniekształcając jego nauczanie) – ze względu na karę Dnia bolesnego.
Czyż oni (którzy trwają w niewierze i złych uczynkach) czekają jedynie na Ostatnią Godzinę – (wyczekując) że ona przyjdzie na nich nagle, będą nieświadomi i jej nie rozpoznają?
Ci, którzy są bliskimi przyjaciółmi (na tym świecie), tego Dnia będą dla siebie wrogami; poza tymi, którzy są bogobojni i pobożni. (Oni usłyszą:)
„O, moi słudzy! Dzisiaj nie będziecie się lękać ani smucić!
(Wy) którzyście uwierzyli w moje znaki i Objawienie i poddaliście Mi się w pełni (jako muzułmanie).
Wejdźcie do Raju zadowoleni, wy i wasze (wierzące) małżonki”.
Złote tace i puchary będą krążyć pomiędzy nimi; i będzie tam wszystko to, czego dusze mogą tylko zapragnąć, a oczom może przynosić rozkosz^[17], a wy tam będziecie przebywać.
„Oto jest Raj uczyniony waszym dziedzictwem^[18] w zamian za to, co czyniliście (na tym świecie).
W nim są dla was owoce (wszelkich rodzajów) w obfitości, byście z nich jedli”.
Lecz niewierzących i występnych czeka Piekło za karę.
Nie będzie im ona zmniejszona i będą tam pogrążeni w rozpaczy (bez zlitowania i nadziei na wydostanie się).
My nie uczyniliśmy im niesprawiedliwości, lecz oni są występni (i zawsze wyrządzali sobie krzywdę).
Oni będą nawoływać (głównego odźwiernego Piekieł): „O, Maliku! Niech twój Pan skończy z nami!” On odpowie: „Pozostaniecie (tam)!”
Zaprawdę, My przynieśliśmy wam prawdę, lecz większość jest prawdzie przeciwna.
Albo może oni knują pewien plan (przeciwko tobie, Wysłanniku)? Lecz My już ułożyliśmy „plan” (przeciwko nim).
Czy też oni sądzą, że My nie słyszymy ich sekretów (które szepczą pomiędzy sobą) i ich prywatnych narad? Owszem, słyszymy! A Nasi wysłannicy (aniołowie) są przy nich i zapisują.
Powiedz: „Jeśliby Miłosierny miał potomstwo, to ja pierwszy bym mu oddawał cześć”.
Niech będzie pochwalony Pan Niebios i Ziemi, Pan Najwyższego Tronu^[19], (Wzniosły i) ponad wszystkim tym, co oni przypisują (Mu w swej ignorancji i kłamstwie).
Niech zatem nurzają się w zabawie i używaniu (życia) aż do Dnia, który został im obiecany.
A On jest Tym, który jest Bogiem w Niebiosach (wyłącznie zasługującym na cześć) i Bogiem na Ziemi (jako Jedyny zasługujący na cześć). On jest Mądry, Wszechwiedzący.
Błogosławiony i Najwyższy jest Ten, do którego należy Władza nad Niebiosami i nad Ziemią, i wszystkim tym, co jest pomiędzy nimi. U Niego także jest wiedza o Godzinie Ostatniej. I do Niego zostaniecie sprowadzeni.
Ci, których oni (ubóstwiają i) wzywają poza Bogiem, nie mają władzy ani pozwolenia na orędownictwo (u Boga w obu światach); (będą je mieć) jedynie ci, którzy świadczą o prawdzie (o absolutnej Jedności, Władzy, Panowaniu i Boskości Boga), i ci, którzy mają wiedzę (o prawdzie).
Jeśli ich zapytasz, kto ich stworzył, z pewnością odpowiedzą: „Bóg”. Dlaczego zatem odwrócili się od prawdy i głoszą fałszywe twierdzenia?
(Bóg na pewno słyszy Swojego Wysłannika, kiedy on) mówi: „O, mój Panie! Zaprawdę, to są ludzie niewierzący”.
Jeszcze ich poniechaj i wybacz im, i (kiedy pójdziesz swoją drogą) powiedz: „Salam” (Pokój wam)! W odpowiednim czasie oni się dowiedzą.

Matka Ksiąg nazywana jest także Tablicą Najwyższą, Na Wieki Przechowywaną (85:22, odnośnie do natury tej Tablicy, zob. 6:59, przyp. 13; 13:39, przyp. 13; 17:14, przyp. 10). Koran pierwotnie istniał w Matce Ksiąg u Boga. Koran spoczywa tak wzniosły, trwały i niezgłębiony w Matce Ksiąg, że nikt nigdy nie zdoła dotrzeć do niego ani go zgłębić. Bóg jednak objawił go Wysłannikowi jako Księgę w języku arabskim, ażeby ludzie mogli ją czytać, studiować i zrozumieć, dlaczego została objawiona. Dlatego Wszechmocny Bóg miał niezwykle ważny i szlachetny cel, zsyłając go jako Księgę zrozumiałą dla ludzkiego rozumu, a my musimy się nad nim zastanawiać i odpowiednio wedle niego postępować. Ponieważ Koran był objawiony z Matki Ksiąg, która pozostaje nieprzenikniona dla ludzkiego umysłu, to jest określany jako: „Boskie Objawienie dla umysłu ludzkiego”.

Rzeczywiście, Koran pełen cudownych wyjaśnień naucza i ukazuje wiele prawd głębokich i subtelnych w sposób tak bezpośredni i jasny, że jest bliski sposobowi widzenia rzeczy przez człowieka. Dla Koranu został wybrany styl stosowny do poziomu tych, do których się zwraca. Przemawia alegoriami, metaforami, porównaniami; sprawia, że najtrudniejsze boskie prawdy i tajemnice, których bez niego najgłębsze nawet umysły filozofów nie byłyby w stanie pojąć – stają się zrozumiałe dla zwykłych ludzi, wykształconych i niewykształconych. ↑
Odnośnie do stworzenia w parach, zob. sura 36:36, przyp. 11. ↑
Recytowanie tego wyrażenia wysławiającego Boga w czasie siedzenia na wierzchowcu było praktyką Proroka, niech będzie z nim pokój i błogosławieństwo, i dlatego jest naszym obowiązkiem, jako akt Sunny. [Wyrażenie to jest częścią du’a assafar – wypowiada się je zatem nie tylko ujeżdżając wierzchowca, ale ogólnie przy korzystaniu ze środków transportu, np. wsiadając do samochodu, metra czy samolotu – przypis tłum.]. ↑
Religia, z którą przyszedł każdy prorok, była całkowicie prawdziwa i najlepsza pod względem przewodnictwa, podczas gdy każda religia albo wyznanie oparte na przypisywaniu Bogu współtowarzyszy bądź negowaniu Go jest zasadniczo fałszywe i pozbawione przewodnictwa. W fałszywej religii lub doktrynie mogą jednak kryć się elementy prawdziwe. Dlatego ostrzegający głosili przewodnictwo lepsze pod względem argumentacji i perswazji oraz odnosili się do tych elementów prawdy, jakie można znaleźć w każdej religii. ↑
Ta typowa obiekcja wyjaśnia nam standardy, jakimi kierują się ludzie pozbawieni Bożego Miłosierdzia, oceniając wielkość człowieka. Zgodnie z nimi, wielkość polega na majątku, pozycji społecznej i stanowiskach, jakie się piastuje. U Boga jednak największymi i najbardziej godnymi szacunku są ludzie najbardziej pobożni i najzacniejsi (49:13).

Wspomniane główne miasta to Mekka i Ta’if. ↑
Nie należy z tego rozumieć, że ludzie mogą urzeczywistnić pokojową jedność na podstawie niewiary i wieść życie bez niezgody i konfliktów. Oryginalne słowo oznaczające wspólnotę to umma – społeczność oparta na pewnych przekonaniach lub doktrynie. Dlatego werset zwraca naszą uwagę na niebezpieczeństwo, że wszyscy ludzie będą się kierować ku niewierze ze względu na łatwe życie. ↑
Wersety 33-35 ostrzegają przed tym, że luksus może doprowadzić ludzi do samouwielbienia, folgowania namiętnościom i niewdzięczności wobec Boga, a co za tym idzie – niewiary. ↑
Diabeł wspomniany w tym wersecie oraz w wersetach 41:25 i 19:83 może być albo spośród dżinów, albo spośród ludzi. W każdym razie „diabły” zarówno spośród ludzi, jak i dżinów oraz szatani są zawsze blisko niewierzących i tych, którzy celowo ignorują Istnienie Boga i sumienie, żyjąc według swoich własnych pragnień i namiętności. Bardzo trafne jest zatem tureckie przysłowie: „Powiedz mi, kim jest twój przyjaciel, a ja powiem ci, kim ty jesteś”. ↑
Słusznym i prawdziwym przewodnictwem jest przewodnictwo Koranu. W związku z tym ci, którzy żyją wedle innych systemów, w rzeczywistości zbłądzili daleko od prawdy, bez względu na to, jak bardzo by nie uważali siebie za podążających właściwą drogą. Koran surowo ostrzega takich ludzi w 18:103-104: Czyż mamy cię poinformować, kim są najbardziej stratni pod względem swoich czynów? To są ci, których wysiłek został zmarnowany na tym świecie (gdyż był skierowany tylko na cele ziemskie; będzie zmarnowany również potem), lecz oni sami mniemają, że postępują dobrze (zob. również przyp. 32 do tej sury). ↑
To wyrażenie jest typowe i sugeruje, że Ziemia jest sferą. Jak wiemy, punkt, gdzie słońce zachodzi na jednej półkuli, jest tym samym punktem, z którego słońce wschodzi na drugiej półkuli. Dlatego zachód słońca jest sprawą względną. Z treści tego wersetu należy wnioskować o odległości pomiędzy wschodem a zachodem – odległości niemożliwej do pokonania. ↑
Te wersety przyszły wtedy, gdy wierni byli niezwykle słabi i pozbawieni ochrony w Mekce, a przywódcy Kurajszytów w Mekce planowali spisek mający na celu zamordowanie Wysłannika Bożego. Gdyby Wysłannik zginął, to Bóg dokonałby surowej odpłaty na politeistach mekkańskich. Jednakże On zabrał go spomiędzy nich, nakazując mu wyemigrować do Medyny, by wydoskonalić islam i wypełnić Jego łaskę wobec wiernych. Bóg Wszechmogący wymierzył odpłatę najbardziej zatwardziałym przywódcom mekkańskich w bitwie pod Badr, pozwalając Wysłannikowi być świadkiem wypełnienia się Jego obietnicy wobec niego i innych. Dlatego, jak stwierdza się w wersecie 43, wierny zawsze powinien trzymać się mocno religii Boga i iść śladami Jego Wysłannika, pokładając całkowitą ufność w prawdę i absolutną Władzę Boga i pozostawiając Jemu ostateczny wynik swoich działań. ↑
Doskonale Miłosierny (ar-Rahman) jest Imieniem specyficznym, które przynależy wyłącznie Istocie Boskiej (1:1, przyp. 4; 17:110) ↑
Odnośnie do sposobu ukarania Faraona i jego ludu, zob. 7:130-133. ↑
Jak można wnioskować z tych wersetów, Faraon zaczął się naprawdę bać Proroka Mojżesza i tego, co się może zdarzyć. Żeby zatem zabezpieczyć swój tron, wysłał do ludu heroldów, mających umocnić posłuszeństwo wobec niego. Przypomniał im o swoim całkowitym panowaniu nad Egiptem i o tym, że mogą żyć i mieszkać w tym kraju tylko dzięki jego szczodrości. Jedyna rola, jaka im przypada w udziale, to bycie sługami Faraona. Poza tym Faraon usiłował poniżyć Mojżesza w ich oczach, przypominając, że należy on do klasy niższej – Dzieci Izraela, które długo im służyły. Twierdził również, że Mojżesz nie potrafi wyrażać się w sposób jasny, choć nie była to prawda. Mojżesz nie odczuwał żadnej bariery w swojej mowie, jak niektórzy bezmyślnie twierdzili (zob. sura 20, przyp. 8, sura 21, przyp. 15). Faraon ogłupił swój lud i był on mu ślepo posłuszny, choć przez lata stykał się z prawdą. Jego posłuszeństwo nie wynikało z wiary w to, co głosił Faraon, ale z lekkiego stylu życia, jaki prowadził, i nieuznawania żadnych zasad moralnych. Lud lękał się także Faraona, gdyż mógłby mu odebrać życie. Z tych względów Faraon stanowił dla niego wzór do naśladowania; uczestniczył przeto w jego buncie przeciwko Bogu. Wraz z nim traktował Mojżesza i jego zwolenników w sposób okrutny. ↑
Wielu znaczących mieszkańców Mekki wykorzystywało okoliczność, że Jezus został przez wielu chrześcijan ubóstwiony, jako pretekst dla kultywowania swojego politeizmu, a w szczególności kultu aniołów. Kiedy jednak Koran wyjaśnił tożsamość Jezusa, wskazując na to, że był on jedynie człowiekiem, który oddawał cześć Bogu, nie spodobało się im to i kontynuowali swoje wielobóstwo. Mówili nawet: „My czcimy aniołów, gdy tymczasem chrześcijanie oddają cześć istocie ludzkiej. Nasze bóstwa są lepsze od ich bóstw”. ↑
To stwierdzenie pojawiło się także po to, aby odeprzeć deifikację aniołów. Koran ostrzega, że Jezus jako istota ludzka zdołał wskrzesić do życia pewne osoby i ożywić gliniane figurki ptaszków, lecz wszystkiego tego dokonał dzięki zezwoleniu Boga i mocy danej od Niego. Jezus był człowiekiem stworzonym przez Boga, zobowiązanym do oddawania Mu czci i wywiązującym się ze swej powinności. Politeiści mekkańscy byli przekonani, że tylko aniołowie mogą dokonywać rzeczy nadzwyczajnych – takich, jakich dokonywał Jezus i inni prorocy – za Bożym przyzwoleniem. W rzeczywistości wierzący spośród istot ludzkich są nawet wznioślejsi pod względem rangi niż aniołowie. Ludzie wyróżnieni, tacy jak prorocy, są więksi nawet od największych aniołów. Zwykli ludzie spomiędzy wiernych są więksi od swych odpowiedników pośród aniołów. Istoty ludzkie mają wolną wolę, możliwość wyboru, którego aniołowie nie posiadają. Aniołowie nie mogą podwyższać poziomu swego rozwoju. Bóg chciał, by to ludzie, nie anioły, zamieszkali ziemię jako namiestnicy. Mają czynić ją lepszą i żyć na niej zgodnie z Jego Wolą. Również spomiędzy ludzi Bóg wybrał Swoich proroków. Nie ma potrzeby szukać cnoty i dzielności u innych stworzeń, skoro to ludzkość została wyposażona do tego, by osiągnąć największą dzielność etyczną, na jaką może się zdobyć jakakolwiek istota stworzona. Ten fakt zdecydowanie obala deifikację aniołów i oddawanie im przez ludzi czci. ↑
Zob. 41:31-32, przyp. 9. ↑
Odnośnie do odziedziczenia Raju, zob. 26:85, przyp. 19. ↑
Najwyższy Tron – zob. 7:54, przyp. 13. ↑