SURA 16

AN-NAHL (PSZCZOŁY)

Okres mekkański

Niniejsza sura została objawiona w Mekce i składa się z 128 wersetów. Jej nazwa pochodzi od wersetu 68, gdzie zostały wspomniane pszczoły, jako kolejny znak Bożej Władzy, Wiedzy i Mądrości. Uwaga w tym rozdziale Koranu skupiona jest na zasadach wiary, odrzuceniu niewiary oraz kwestii przypisywania Bogu współtowarzyszy. Odnajdziemy tutaj wiele dowodów na prawdziwość religii, a także zachętę do ćwiczenia cnót, takich jak sprawiedliwość, prawość, szczodrość oraz zakazywanie złych uczynków.

W Imię Boga Miłosiernego, Współczującego!

Nadejdzie rozkaz Boga (aby nieszczęście dotknęło niewiernych i by zostali unicestwieni przy Końcu Czasów); przeto (o, niewierni) nie proście o jego przyspieszenie (żądając od Wysłannika jego sprowadzenia jedynie po to, by szydzić z tego i rzucić nań cień wątpliwości). Niech On będzie pochwalony, (albowiem) jest Wzniosły, ponad wszystko to, co Jemu przypisują.
On zsyła anioły wraz z Duchem (życiodajnym Objawieniem) pochodzącym od Jego (absolutnie czystych i niematerialnych królestw i) rozkazów, na kogo zechce spośród swoich sług (mówiąc): „Ostrzegajcie ludzi, że nie ma innego boga poza Mną! Przeto bądźcie Mi posłuszni i lękajcie się Mnie”^[1].
On stworzył niebiosa i ziemię w prawdzie (celowo i na solidnych fundamentach prawdy). On jest absolutnie wzniosły – ponad wszystko to, co oni (Mu) przydają.
On stworzył człowieka ze zwykłej kropli płynu (nasienia), a jednak on staje się otwartym, zaciętym przeciwnikiem (samolubnie sprzeciwiającym się prawdzie).
I On stworzył trzody, z których czerpiecie ciepło (ubrań) i inne pożytki, i z których macie pożywienie.
I w nich jest dla was piękno, kiedy przypędzacie je (wieczorem) do domu, i kiedy wypędzacie je na pastwisko (o poranku).
One niosą wasze ładunki do wielu krain, do których inaczej byście nie dotarli, chyba że z wielką trudnością dla was samych. Zaiste, wasz Pan jest Litościwy, Współczujący.
(On stworzył dla was) również konie, muły oraz osły – do jazdy wierzchem i dla ozdoby (jaką dodają waszemu światu). A (poza tym wszystkim, co widzicie, i o czym wiecie) On stwarza to, o czym nie macie żadnej wiedzy^[2].
U Boga, jako (waszego Stwórcy) spoczywa cel drogi (do której On poprowadzi i którą musicie podążać). A niektóre (drogi) są wykrzywione (wprowadzając w błąd tych, którzy nimi kroczą). Gdyby jednak Bóg chciał (nakazać drogę i nie obdarzać ludzi wolną wolą), to poprowadziłby was wszystkich (Swoją drogą).
On jest Tym, który zsyła z nieba wodę. Wy z niej pijecie i z niej (czerpią wodę) krzewy, przy których wypasacie swoje trzody.
Za jej pomocą On sprawia, że rosną dla was uprawy, oliwki, palmy daktylowe, winogrona i wszystkie (inne) rodzaje owoców. Z pewnością, w tym jest znak (ukazujący prawdę) ludziom, którzy się zastanawiają.
On uczynił noc i dzień, słońce i księżyc, aby wam służyły, a gwiazdy zostały podporządkowane z Jego rozkazu. Zaprawdę, w tym są znaki dla ludzi, którzy myślą i rozumieją.
I w tym, co On stworzył dla was na ziemi w różnych barwach (rodzajach i o różnorodnych cechach), jest doprawdy znak dla ludzi, którzy się zastanawiają i są świadomi.
I On jest Tym, który podporządkował (wam) morze, abyście spożywali z niego świeże mięso i wydobywali z niego ozdoby, które nosicie. I widzisz przecinające je okręty, abyście mogli wyruszyć w poszukiwaniu Jego przychylności i byście składali dzięki (Temu, który wszystko to stworzył).
I On rzucił na ziemię mocne góry, aby się z wami nie chwiała (podczas ruchu), oraz rzeki i szlaki, abyście mogli znaleźć swoją drogę.
Podobnie inne znaki (wskazujące szlak podróży). A oni znajdują drogę za pomocą gwiazd.
Czyż można przyrównać Tego, który stwarza, do tego, który nie stwarza? Czy wy się nie zastanowicie i nie opamiętacie?
A jeślibyście próbowali zliczyć błogosławieństwa Boga, to zliczyć ich nie zdołacie. Zaiste, Bóg jest Przebaczający, Współczujący (i zaopatruje Swoje sługi pomimo ich grzechów, a nawet odrzucenia wiary w Niego).
Bóg wie wszystko to, co skrywacie i co ujawniacie.
Lecz ci, których oni wzywają poza Bogiem, niczego nie stwarzają, lecz sami zostali stworzeni^[3].
(Oni są) martwi, a nie żyjący (i nie potrafią nikomu dać życia, gdyż sami go potrzebują). I oni nie wiedzą, kiedy zostaną wskrzeszeni do życia^[4].
Wasz Bóg jest Bogiem Jedynym, lecz serca tych, którzy nie wierzą w życie wieczne, odrzucają (tę prawdę oczywistą i zasadniczą, a także wiele innych prawd, które są na niej oparte): oni są (zbyt) zuchwali (aby przyznać, że są zależni od Istoty Najwyższej i że odpowiedzą przed Nią na Sądzie Ostatecznym)^[5].
Bez wątpienia, Bóg wie, co oni skrywają i co ujawniają. On nie miłuje (ludzi) zadufanych w sobie.
Kiedy się im mówi: „Co zesłał wasz Pan (Wysłannikowi)? Oni odpowiadają: „Baśnie starożytnych ludów”.
Dlatego w Dniu Zmartwychwstania będą nieść (w pełni) swoje własne ciężary oraz niektóre z ciężarów tych, których będąc pozbawionymi wiedzy, poprowadzili ku zbłądzeniu. Spójrzcie! Jakże złe są ciężary, które oni na siebie nakładają!^[6]
Ci przed nimi (jak oni, trwający w niewierze, czyniący zło) knuli spiski (przeciwko Wysłannikom i Boskiemu Przesłaniu, które przynosili) (podważając) to, co oni budowali, jako tego fundamenty, i dach upadł na nich z góry, a kara spadła na nich niespodziewanie.
A potem, w Dniu Zmartwychwstania, On okryje ich hańbą i powie: „Gdzież są Moi współtowarzysze, z powodu których sprzeciwialiście się (wiernym), przeciwstawiając się (Mojemu przewodnictwu)?” Ci, którzy (za swojego życia) otrzymali Wiedzę^[7], mówią: „Hańba i zło spadną dzisiaj na niewiernych”:
Tych, których dusze zabierają anioły, podczas gdy oni wciąż sobie wyrządzają niesprawiedliwość (fałszywie przypisując Bogu współtowarzyszy i popełniając zło). (Kiedy widzą karę), ofiarowują pełne poddanie (usiłując się usprawiedliwić): „My nie uczyniliśmy żadnego zła”. (Lecz otrzymają odpowiedź:) „Nie! Z pewnością Bóg ma pełną wiedzę o tym, co czyniliście (i zna wasze intencje).
Przeto przekroczcie bramy Piekła, aby w nim zamieszkać”. Jakże złe jest zatem mieszkanie (ludzi) pysznych (tych, którzy są zbyt wyniośli, aby przyjąć Boskie przewodnictwo).
Gdy tymczasem zostało powiedziane tym, którzy lękają się Boga: „Czym jest to, co twój Pan zesłał (Wysłannikowi)?” Oni odpowiedzą: „To, co jest całkowicie dobre i dla naszej korzyści (w obu światach)”. Dla tych, którzy poświęcili się czynieniu dobra na tym świecie, świadomi, że Bóg ich widzi, jest dobro, ale – zaiste – mieszkanie Tamtego Świata jest lepsze. Zaprawdę, jakże wspaniałe jest mieszkanie (ludzi) pobożnych!
Wejdą do ogrodów wiecznej błogości, przez które przepływają strumienie. Tam będą mieć, czegokolwiek zapragną. W taki sposób Bóg nagradza bogobojnych, pobożnych –
Tych, których zabierają anioły, gdy są w stanie pobożności (wolni od zła i czczący jedynie Boga), mówiąc: „Niech pokój będzie z wami! Wejdźcie do Raju za to, coście czynili”.
Czyż oni (niewierni oraz ci, którzy przypisują Bogu współtowarzyszy) oczekują (czegoś innego, jak to) że przybędą do nich aniołowie (aby zabrać ich dusze lub przynieść nieszczęście), albo na rozkaz twojego Pana (aby ich osądzić i otworzyć dla nich Piekło)? Tak czynili ci, którzy byli przed nimi. Bóg nie czynił im niesprawiedliwości, lecz oni sami sobie uczynili niesprawiedliwość.
A potem dotknęły ich złe skutki tego, co zwykli czynić, a to, z czego drwili, ogarnęło ich.
Ci, którzy przypisują Bogu współtowarzyszy, mówią: „Gdyby Bóg tak chciał, to nie czcilibyśmy niczego innego, poza Nim: ani my, ani nasi ojcowie; ani też nie ogłosilibyśmy niczego zabronionym, bez (przykazania pochodzącego od) Niego”. W taki sposób czynili ci (którzy byli) przed nimi (i przypisywali Bogu współtowarzyszy). Czyż jednak został na Wysłanników złożony jakikolwiek inny ciężar niż to, aby głosili w sposób jasny przesłanie?
Oto My wzbudziliśmy w każdej wspólnocie Wysłannika (aby przekazywał pierwotne Przesłanie): „Czcijcie Boga i unikajcie fałszywych bóstw oraz sił zła (które ustanawiają przeciwne Bogu wzory wiary i rządów). Pośród nich (minionych pokoleń) byli ludzie, których Bóg poprowadził drogą prostą, tak jak i byli pośród nich tacy, dla których właściwym udziałem było zbłądzenie. Wędrujcie zatem po ziemi i patrzcie! Jaki był ostateczny koniec tych, którzy negowali (jasne Znaki Boga i Jego Wysłanników)!
Chociaż ty żarliwie pragniesz, aby oni zostali poprowadzeni drogą prostą, to Bóg z pewnością nie prowadzi drogą prostą tych, których poprowadził ku zbłądzeniu (co stało się ich sprawiedliwym udziałem)^[8]. A oni nie mają żadnych pomocników (którzy by ich obronili przed Bogiem).
I oni przysięgają na Boga najbardziej uroczystymi z przysiąg: „Bóg nigdy nie wskrzesi z martwych tego, kto umarł!” Lecz przecież to jest obietnica (którą On nałożył) na Siebie w prawdzie, jednak większość ludzi nie wie (nie mając wiedzy i jej nie pragnąc).
(Zaiste, On wypełni tę obietnicę i ich wskrzesi), aby wyjaśnić ludziom prawdę o tym, w czym się różnią, i aby ci, którzy nie wierzą, wiedzieli, że byli kłamcami.
(Wskrzeszanie zmarłych, podobnie jak dawanie im życia za pierwszym razem, jest dla Nas łatwe:) Naszym słowem dla rzeczy, jeśli ją chcemy (powołać do istnienia), jest tylko to, że mówimy do niej: „Bądź!”, i ona jest^[9].
Zaiste, tym, którzy emigrują do (innego kraju) dla sprawy Boga po prześladowaniach, jakich doświadczyli ze względu na swoją wiarę, My damy dobre mieszkanie na tym świecie, a ich nagroda w życiu wiecznym jest z pewnością większa. O, gdyby oni tylko wiedzieli (jak wspaniała jest to nagroda)!
Tym, którzy trwali w cierpliwości (we wszystkich przeciwnościach), a w swoim Panu złożyli ufność.
My zsyłaliśmy przed tobą jedynie ludzi, którym dawaliśmy Objawienia, a jeśli (tego) nie wiecie, to zapytajcie ludzi mających głęboką wiedzę (o Objawieniach Bożych).
(My posłaliśmy ich) z jasnymi dowodami prawdy i z Pismami. A tobie zesłaliśmy Napomnienie (Koran), abyś mógł wyjaśnić ludziom wszystko to, co zostało im zesłane (poprzez ciebie – z prawdy dotyczącej ich życia obecnego i przyszłego), i aby się mogli zastanowić.
Czyż ci, którzy (buntując się przeciwko Bożej łasce) knują niegodziwe spiski, są pewni, że Bóg nie sprawi, iż pochłonie ich ziemia, albo że nie spadnie na nich kara, i nawet nie spostrzegą – skąd?
Albo że On ich nie pochwyci, gdy pełni pychy będą kroczyć (po kraju) i nie zdołają Mu w tym przeszkodzić?
Albo że On ich nie pochwyci stopniowym marnotrawieniem (majątku i zdrowia, dając im czas na naprawienie życia)? Oto wasz Pan jest Litościwy, Współczujący.
Czyż oni nie dostrzegają rzeczy, które stworzył Bóg; jak ich cienie wyginają się na prawo i na lewo, padając pokornie w pokłonie przed Bogiem?
Przed Bogiem pada w pokłonie wszystko, co spośród żywych stworzeń^[10] znajduje się w niebiosach, i to, co znajduje się na ziemi, a aniołowie (podobnie, i one) nie są zarozumiałe.
One (anioły) lękają się swego Pana wysoko nad nimi (który ma nad nimi władzę całkowitą) i czynią to, co jest im nakazane.
Bóg powiedział: „Nie bierzcie sobie dwóch (lub więcej) istot boskich. On jest jednym jedynym Bogiem. Przeto lękajcie się Mnie i tylko Mnie (i uwolnijcie się od innych obaw, które przynoszą wam hańbę)”.
Do Niego należy wszystko to, co jest w niebiosach i na ziemi, i tylko Jemu należy się zawsze całkowite posłuszeństwo. Czyż zatem będziecie okazywać lęk i bogobojność wobec kogoś innego niż Bóg?
Jakiekolwiek macie dobrodziejstwa, pochodzą one od Boga. A kiedy dotknie was szkoda, to do Niego zwracacie swe błagania o pomoc.
I kiedy potem On odsuwa od was szkodę, to część z was przydaje swemu Panu współtowarzyszy (Panu, który daje wam zaopatrzenie i wybawia was od nieszczęść);
I w ten sposób negują, pełni niewdzięczności, łaski, jakimi obdarzył ich Pan. Zatem, radujcie się (o, bałwochwalcy, dobrodziejstwami, które wam dajemy); we właściwym czasie poznacie (prawdę).
Oni przydzielają część z tego, w co ich zaopatrujemy, rzeczom (nieistniejącym bóstwom, niezrozumianym „przyczynom”), o których nic pewnego nie wiedzą^[11]. Na Boga, zostaniecie z pewnością zapytani o to, co wymyślaliście.
I oni przydają Bogu córki – niech będzie Mu chwała – a sobie to, czego pragną (synów)!
Kiedy któryś z nich otrzymuje wieści o narodzinach córki, jego oblicze się zachmurza i (z trudem) powstrzymuje złość.
On ukrywa się przed ludźmi z powodu tego zła (jak błędnie ocenia owe narodziny), o którym się dowiedział. (Toteż rozmyśla w swojej duszy): czy ma ją zachować, mimo poniżenia, czy też pogrzebać ją w ziemi? Zobaczcie! Jakże zły jest osąd, który oni wydają (w odniesieniu do Boga, i jakże zła jest decyzja, którą rozważają)!
Do tych, którzy nie wierzą w życie wieczne, należy najgorsza z cech, zaś atrybut Boga jest najwznioślejszy. On jest Pełen Chwały, Jego Moc nieodparta, Mądry.
Gdyby Bóg natychmiast pociągał ludzi do odpowiedzialności za ich niesprawiedliwość, to nie pozostawiłby na niej (na ziemi) żadnej żywej istoty. Lecz On udziela im zwłoki do wyznaczonego (przez Niego) czasu. Kiedy ich termin nadejdzie, to nie będą go mogli opóźnić nawet o jedną chwilę, ani też przyspieszyć.
Oni przypisują Bogu to, wobec czego sami odczuwają niechęć. I cały czas ich języki wypowiadają kłamstwo, że („jeśliby było jakieś inne życie, jak twierdzi Wysłannik, to”) najlepsza nagroda (Raj) będzie należeć do nich. Bez wątpienia, do nich należy (tylko) Ogień i do niego będą pędzeni.
Na Boga, oto My posyłaliśmy Wysłanników do społeczności przed tobą, lecz Szatan ozdabiał ich czyny, aby się im (niewiernym) podobały. I również dzisiaj on jest ich bliskim sprzymierzeńcem, a im należy się kara bolesna (na Sądzie Ostatecznym).
I My posłaliśmy tobie Księgę tylko po to, abyś wyjaśnił im wszystko, co do czego się różnią, oraz jako przewodnictwo i miłosierdzie dla ludzi, którzy uwierzą i którzy już uwierzyli.
Bóg zsyła z nieba wodę i przez nią ożywia ziemię po jej śmierci. Zaiste, w tym jest znak (objawiający prawdę) dla ludzi gotowych słuchać (i zrozumieć przesłanie „Księgi Stworzenia” i Objawienie)^[12].
Doprawdy, nauka jest dla was w trzodzie (pasącej się na pastwiskach ożywionej ziemi): dajemy wam z tego, co znajduje się wewnątrz ich ciał, (cudownie oddzielone) pomiędzy strawionym pokarmem a krwią: mleko, które jest czyste i smakowite dla tych, którzy (je) piją^[13].
I (pośród tego, co Bóg daje wam jako wyżywienie z ożywionej ziemi) są owoce palmy daktylowej i winogrona: uzyskujecie z nich napoje odurzające i dobre, zdrowe pożywienie. Zaprawdę, w tym jest znak dla ludzi, którzy rozumują i pojmują^[14].
I twój Pan natchnął pszczołę^[15]: „Bierz sobie mieszkanie w górach, w drzewach, oraz w tym, co oni (ludzie) budują i wyplatają.
Następnie jedz ze wszystkich owoców, a wracając ze swoimi ładunkami kieruj się tymi łatwymi drogami, które dał ci twój Pan”. Z ich wnętrzności wychodzi płyn różnej barwy, w którym jest zdrowie dla istot ludzkich. Zaiste, w tym jest znak dla ludzi, którzy się zastanawiają^[16].
Bóg was stworzył, a potem On zabiera wasze dusze do Siebie. I pomiędzy wami są tacy, którzy przekroczyli wiek niedołężnej starości, tak iż nie wiedzą już niczego, co wcześniej wiedzieli. Z pewnością, Bóg jest Wszechwiedzący, Wszechmocny.
I Bóg wyróżnił niektórych spośród was nad innymi pod względem zaopatrzenia. A jednak (choć to My dajemy im zaopatrzenie) ci, którzy zostali bardziej obdarzeni łaską (Boga), nie zgadzają się dzielić swoim zaopatrzeniem z tymi (niewolnikami), których posiada ich prawica, aby mogli być im równi pod tym względem. Dlaczegóż zatem negują łaskę Boga i dobrodziejstwa (i przydają Mu współtowarzyszy)?
Bóg uczynił dla was – z was samych – małżonki i uczynił dla was dzieci i wnuki z waszych małżonek; zaopatrzył was też w dobre, zdrowe rzeczy. Czyż oni zatem wierzą w kłamstwo i negują błogosławieństwa Boga?
I czyż oni czczą, poza Bogiem, to, co nie ma żadnej władzy nad zaopatrzeniem w niebiosach i na ziemi, ani też oni (ci, którym oddają cześć) nie mają żadnej zdolności (do podjęcia bądź wypełnienia tego zadania)?
Toteż nie wymyślajcie dla Boga porównań (ani podobieństw i nie porównujcie Go z nikim i niczym, gdyż nic nie jest do Niego podobne). Albowiem Bóg wie, a wy nie wiecie (jaka jest prawda o Nim i o naturze rzeczy).
Bóg przytacza przypowieść (o dwóch ludziach, abyście zrozumieli, że prawdziwa wolność opiera się na służbie Bogu, gdyż uwalnia od poddania się komukolwiek innemu): człowiek zniewolony, niemogący uczynić niczego samodzielnie, i człowiek (wolny), któremu daliśmy piękne zaopatrzenie, a on rozdaje z niego skrycie i jawnie. Czyż ci dwaj są sobie równi? Wszelka chwała i wdzięczność należą się Bogu (gdyż On jest jedynym Władcą Wszechświata); lecz większość z nich nie wie.
I Bóg przytacza przypowieść o dwóch (innych) ludziach: jeden z nich jest niemy i nie ma nad niczym władzy (nie może odpowiedzieć na niczyje wezwanie, rozstrzygnąć żadnej sprawy ani też zaspokoić żadnej potrzeby). Jest ciężarem dla swego pana. Gdziekolwiek on go skieruje, ten nie przyniesie niczego dobrego. Czyż jest on równy temu, który nakazuje prawość i sprawiedliwość, a sam znajduje się na drodze prostej?
I do Boga należy to (wiedza o tym), co niewidzialne w niebiosach i na ziemi, a sprawa Godziny (Sądu) to (w odniesieniu do Boskiej Władzy) jedynie mrugnięcie oka lub jeszcze mniej. Zaiste, Bóg ma pełną władzę nad wszystkim^[17].
Bóg wyprowadził was z łona waszych matek, kiedy nie wiedzieliście niczego, i (abyście się doskonalili przez naukę) dał wam słuch, oczy i serca – abyście mogli okazywać wdzięczność (sercem, mową i działaniem wypełniając Jego przykazania).
Czyż oni nie zwracają uwagi na ptaki szybujące w przestworzach i poddane Boskiej władzy? Podtrzymuje je tylko Bóg (który dał im zdolność latania). Z pewnością, w tym są znaki (ukazujące prawdę) dla ludzi, którzy uwierzą, i którzy będą pogłębiać swoją wiarę.
I (oto pośród Jego błogosławieństw dla was): Bóg uczynił dla was z waszych domów miejsce mieszkania i wypoczynku, i uczynił dla was ze skór bydlęcych (inny rodzaj) domostwa, które łatwo możecie wykorzystać, gdy podróżujecie, i gdy się zatrzymujecie na postój. A z ich wełny, futra i włosia (On dał wam) wyposażenie i pożytek przez (wyznaczony) czas.
I (pośród innych, niezliczonych błogosławieństw) On uczynił dla was z rzeczy, które stworzył, ochronę przed słońcem i dał wam schronienia w górach, a także ubrania chroniące was od żaru (i chłodu) oraz ubrania (takie jak zbroja), chroniące was przed waszą (wzajemną) przemocą. W ten sposób dopełnia On Swoich dobrodziejstw względem was, abyście się mogli Mu poddać (i otrzymać największe łaski).
A jeśli oni się odwrócą (pomimo owych dobrodziejstw i dopełnienia łaski poprzez Objawienie), to do ciebie należy tylko przekazanie Przesłania w sposób pełny i jasny.
Oni są w pełni świadomi łask Bożych, lecz odmawiają ich uznania, i większość z nich to (ludzie) uparcie niewierzący (celowo przypisujący Bogu współtowarzyszy w wierze i czci).
Lecz (nadejdzie) Dzień, kiedy My wzbudzimy świadka spomiędzy każdej społeczności (ażeby świadczył przeciwko nim, że była im głoszona religia Boga), a potem ci, którzy nie uwierzyli, nie otrzymają pozwolenia (na usprawiedliwianie się) ani nie otrzymają pozwolenia na poprawę (swego życia).
Kiedy ci, którzy trwają w czynieniu niesprawiedliwości (przydając Bogu współtowarzyszy i popełniając zło), zobaczą karę, nie zostanie im ona zmniejszona ani nie będzie im udzielona zwłoka.
A kiedy ci, którzy przypisują Bogu współtowarzyszy, zobaczą tychże współtowarzyszy w boskości (takich jak bohaterów, świętych i Proroków, których uważają za współtowarzyszy Boga pod względem czci i posłuszeństwa), to powiedzą: „Panie Nasz! To są nasi współtowarzysze w boskości, których my (uważaliśmy za Twoich współtowarzyszy i) wzywaliśmy poza Tobą. (Oni są tymi, którzy poprowadzili nas ku zbłądzeniu)”. Na co ci rzucą im odpowiedź: „Zaprawdę, jesteście kłamcami!”
Owego Dnia oni (którzy przypisywali Panu współtowarzyszy) ofiarują Bogu (swoje) poddanie (którego odmawiali ze względu na swoją pychę), a to, co wymyślali (fałszywe bóstwa) zawiedzie ich.
Tym, którzy (sami) nie uwierzyli, a (innych) odpychali z drogi Boga, My dodamy karę do ich kary, gdyż szerzyli chaos i zepsucie^[18].
I tego Dnia My wzbudzimy w każdej społeczności świadka spośród nich samych (aby świadczył) przeciwko nim (że była im głoszona religia Boga), i przyprowadzimy ciebie (o, Wysłanniku) jako świadka przeciwko tym (do których dotarło twoje Przesłanie). My zesłaliśmy tobie Księgę jako wyjaśnienie wszystkiego (co dotyczy drogi prostej i zbłądzenia, a także wiedzy o dobru i złu, o szczęściu i nieszczęściu w obu światach), oraz drogę prostą i miłosierdzie, i radosne wieści dla muzułmanów (którzy poddali się całkowicie Bogu).
Bóg nakazuje sprawiedliwość (sprawiedliwy osąd we wszystkich rzeczach), poświęcenie się czynieniu dobra i szczodrość wobec krewnych, a zabrania nieprzyzwoitości, niegodziwości i nikczemnego zachowania (przestępstw przeciwko religii, życiu, osobistej własności, niewinności i zdrowiu ciała oraz duszy). On (stale) was napomina, abyście się mogli zastanowić i rozważać!
I wypełniajcie przymierze Boga, skoro je zawarliście (a tak samo wszelkie zobowiązanie, które zawarliście pomiędzy sobą w Imię Boże), i nie łamcie swoich przysiąg po ich potwierdzeniu. Oto wy uczyniliście Boga swoim Poręczycielem. Bóg z pewnością wie wszystko to, co czynicie.
I nie bądźcie jak ta, która niszczy swoje przędziwo, choć sama je wzmocniła, marnując (własny wysiłek), czyniąc swoje przysięgi środkiem oszustwa pomiędzy wami, abyście się stali społecznością znaczniejszą pod względem liczby (mocy i innych miar ziemskich) aniżeli inna społeczność^[19]. Poprzez to Bóg jedynie poddaje was próbie, a w Dniu Zmartwychwstania On z pewnością wyjaśni wam wszystko to, w czym się różniliście.
Gdyby Bóg zechciał, to uczyniłby was jedną społecznością (wyznającą tę samą wiarę), lecz On (dał wam wolną wolę i) prowadzi ku zbłądzeniu, kogo zechce, a kogo zechce, prowadzi drogą prostą^[20]. Oto wy zostaniecie wezwani do rozrachunku za to, co czyniliście.
Nie używajcie swoich przysiąg jako sposobu na oszukiwanie i czynienie niesprawiedliwości pomiędzy sobą, aby nie pośliznęła się (wam z drogi prostej) noga, przedtem mocno stojąca (i byście poprzez to nie sprowadzili z niej innych). I zakosztujecie zła tego, że odsunęliście się z drogi Boga. I (na Tamtym Świecie) przygotowana jest dla was kara ogromna.
I nie sprzedawajcie przymierza z Bogiem za marną (doczesną) cenę. Zaprawdę, to co jest u Boga, jest dla was najlepsze, gdybyście tylko wiedzieli.
To, co jest u was, zanika; lecz to, co jest u Boga, jest trwałe. My z pewnością zapłacimy tym, którzy są wytrwali i cierpliwi (w wypełnianiu Bożych przykazań, powstrzymywaniu się od grzechów i w znoszeniu przeciwności na drodze Boga) wedle tego, co najlepszego uczynili.
Tego, kto czyni dobre, prawe dzieła, czy to mężczyzna, czy kobieta, i jest wierzącym, My z pewnością obdarzymy życiem pięknym i wypłacimy takim (wiernym) ich wynagrodzenie wedle najlepszych rzeczy, które czynili.
Przeto, kiedy recytujesz Koran (w czynie pobożnym i dobrym), szukaj schronienia u Boga przed Szatanem odrzuconym (od Bożego Miłosierdzia ze względu na złe podszepty podczas recytacji).
Z pewnością, on nie ma żadnej władzy nad tymi, którzy wierzą i pokładają swoją ufność w Panu.
Jego władza rozciąga się jedynie na tych, którzy czynią z niego powiernika (wsłuchując się w jego podszepty) i którzy przypisują Bogu współtowarzyszy (pod względem czci i posłuszeństwa).
Kiedy w miejsce jednego Objawienia umieszczamy inne (udoskonalając w ten sposób religię i wypełniając Naszą łaskę względem was) – a Bóg wie najlepiej, co zsyła – oni mówią: „Jesteś tylko oszustem!” Nie, lecz większość z nich nie wie^[21].
Powiedz (im, o, Wysłanniku): „(Mój Pan potwierdza): ‘Duch Świętości przynosi je w częściach od twego Pana z prawdą (i nie ma w nim żadnego fałszu), aby umocnić tych, którzy wierzą (pod względem religii i kroczenia drogą Boga), i jako przewodnictwo i radosne wieści dla muzułmanów (tych, którzy całkowicie poddali się Bogu)’”^[22].
Zaprawdę, My wiemy, co oni mówią: „Jego naucza tylko zwykły człowiek”. Lecz język tego, na kogo oni fałszywie wskazują, jest obcy, ten (Koran) zaś jest w jasnym języku arabskim^[23].
Zaiste tych, którzy nie wierzą w Boskie Objawienia (i trwają w czynieniu niesprawiedliwości) – Bóg nie prowadzi (ku drodze prawdziwej pomyślności); i dla nich przygotowana jest kara bolesna.
Tylko ci wymyślają kłamstwa, którzy nie wierzą w Objawienia Boże; i oni są kłamcami.
Na tego, kto się wypiera Boga, uprzednio uwierzywszy (w Niego) – (ale) nie tego, kto jest pod przymusem, podczas gdy jego serce jest mocne w wierze i zadowolone z wiary – lecz tego, kto celowo otwiera swoje serce na niewiarę – spadnie gniew Boga (i potępienie), i dla niego przygotowana jest kara ogromna.
Tak jest dlatego, że tacy jak ten umiłowali życie doczesne ponad życie wieczne, i ponieważ Bóg nie prowadzi ludzi niewierzących (ku drodze prawdziwej pomyślności i Raju).
To są ci, na których serca, słuch i oczy Bóg nałożył pieczęć; i to są ci, którzy są lekkomyślni i nieuważni.
Bez wątpienia, na Tamtym Świecie oni będą całkowicie przegrani.
A przecież twój Pan zwraca się łaskawie ku tym, którzy emigrują po poddaniu się prześladowaniom (ze względu na ich wiarę), po czym podejmują wielki wysiłek dla sprawy Boga i znoszą cierpliwie (to, co ich spotyka). Zaprawdę, ze względu na takie (dobre uczynki) twój Pan jest Przebaczający, Współczujący.
(Pamiętajcie, że nadejdzie) Dzień, kiedy każda dusza przybędzie, ażeby występować w swojej obronie, i każdej duszy zostanie zapłacone w pełni za to, co czyniła, i ona nie dozna niesprawiedliwości.
Bóg przytacza przypowieść o mieście, które było bezpieczne i beztroskie, a zaopatrzenie przychodziło doń w obfitości ze wszystkich stron. Jednakże (miasto to) okazało niewdzięczność wobec Boga (albowiem jego mieszkańcy nie wierzyli, przypisywali swoją pomyślność komuś innemu aniżeli Bóg i zaczęli przydawać Mu współtowarzyszy w wierze i czci). Przeto Bóg sprawił, że zakosztowali szat głodu i strachu ze względu na to, co czynili.
Zaiste, przybył do nich Wysłannik spośród nich samych, lecz oni uznali go za kłamcę. Dlatego pochwyciła ich kara, gdy czynili nieprawość.
Dlatego spożywajcie – jako czyste, dozwolone i zdrowe – z tego, w co zaopatrzył was Bóg, i składajcie dzięki za Jego szczodrość, skoro Go rzeczywiście czcicie.
On zabronił wam jedynie padliny, krwi, mięsa świni oraz tego, co jest ofiarowywane w imię kogoś (lub czegoś) innego niż Bóg. Lecz kto jest zmuszony do ich spożycia skrajną koniecznością – o ile nie pragnie (tego, co zabronione) i nie wykracza (poza granice konieczności – to nie popełnia grzechu). Bóg jest z pewnością Przebaczający, Współczujący.
I nie mówcie o tym, co wasze języki fałszywie opisują: „To jest dozwolone, to jest zabronione”, aby wymyślać kłamstwa przeciwko Bogu. Z pewnością ci, którzy wymyślają kłamstwa przeciwko Bogu, nie osiągną pomyślności.
(Ich los to) krótkie zadowolenie (w tym życiu), a (w Wieczności) przygotowana jest dla nich kara bolesna.
A wyznającym judaizm zabroniliśmy tego, o czym ci już opowiadaliśmy. I to nie My wyrządziliśmy im niesprawiedliwość, lecz oni sami sobie wyrządzali niesprawiedliwość^[24].
A przecież twój Pan jest dla wszystkich tych, którzy czynią zło z niewiedzy (co stanowi przykład poddania się namiętności), a potem żałują (skoro tylko zrozumieją, że to, co uczynili, było niewłaściwe) i poprawiają siebie i swoje zachowanie – zaprawdę, twój Pan jest Przebaczający, Współczujący (szczególnie wobec Swoich skruszonych sług).
Abraham był godnym naśladowania przywódcą (którego oddanie dobru wspólnoty czyniło) jakby wspólnotą, (był) szczerze oddanym Bogu, jako człowiek czystej wiary (nieskażony niewiarą ani hipokryzją) i nie należał do tych, którzy przypisują Bogu współtowarzyszy – ^[25]
(Był) zawsze wdzięczny za Jego łaski. On (Bóg) go wybrał i poprowadził ku drodze prostej (aby nią szedł i prowadził ku niej innych).
Obdarzyliśmy go dobrem na tym świecie i on jest z pewnością pośród sprawiedliwych w Wieczności.
Potem My objawiliśmy tobie (o, Wysłanniku): podążaj drogą Abrahama jak ten o czystej wierze (wolny od hipokryzji i bałwochwalstwa), a on nie był nigdy z liczby tych, którzy przypisują Bogu współtowarzyszy^[26].
Szabat został nałożony jedynie na tych, którzy się co do niego różnili (a nie na wszystkie społeczności, które miały pójść drogą Abrahama)^[27]. Twój Pan z pewnością rozsądzi pomiędzy nimi w Dniu Zmartwychwstania co do tego, w czym się różnili.
Wzywaj ku drodze swego Pana z mądrością i pięknym napomnieniem i spieraj się z nimi w możliwie najlepszy sposób^[28]. Doprawdy, twój Pan najlepiej wie, kto zbłądził z Jego drogi, i On najlepiej wie, kto jest prowadzony drogą prostą.
Jeśli macie odpowiedzieć na jakąś niesprawiedliwość, to odpowiadajcie (jedynie) do takiego stopnia, w jakim jej doznaliście^[29]. Jeśli jednak zachowacie cierpliwość, to będzie to lepsze dla cierpliwego.
Zachowaj cierpliwość. Twoja cierpliwość jest tylko ze względu na Boga i z Jego pomocą. Nie smuć się z ich powodu (choć ich nastawienie do twego Posłannictwa jest złe) ani nie bądź strapiony podstępem, jaki knują.
Zaprawdę, Bóg jest z tymi, którzy są bogobojni i poświęcają się czynieniu dobra, świadomi, że ogląda ich Pan.

Ludzkość, która podążała za wieloma tak zwanymi przewodnikami bądź przywódcami jedynie po to, by być sprowadzoną z drogi, otrzymała prawdziwe przewodnictwo poprzez Proroków. Ci słudzy Boga zostali stworzeni dla specjalnego zadania. Ich życie przypomina piękną symfonię, doskonale harmonijną i zrównoważoną. Ich słowa są niczym słodkie melodie przenikające duszę. Całe stworzenie, ożywione lub nieożywione, słucha ich. Drzewa i skały pozdrawiały Proroka Muhammada, niech będzie z nim pokój i błogosławieństwo, tuż przed Proroctwem i w jego trakcie, a on im odpowiadał. W szeroko znanej Kasidat al-Bur’a Busiri mówi: „Drzewa odpowiedziały na jego wezwanie, bijąc pokłony”. Gdy wezwał je, przyszły do niego. Było zrozumiałe, że całe stworzenie, ożywione bądź nieożywione, posiada określone znaczenie i cel. Podczas swojego pojawienia się stworzenie stało się „kosmosem” z „chaosu” i każda rzecz miała stać się głosem, który wychwalał Boga. Niezwykła harmonia we wszechświecie ukazuje Istnienie i Jedność Boga. Nic nie jest stworzone nadaremnie lub bez celu (The Messenger of God, 31). ↑
Równolegle do rozwoju życia Bóg stwarza nowe rzeczy na użytek ludzkości i po to, by uczestniczyły w jej egzystencji, ozdabiając ją i wzbogacając. Dotyczy to zarówno roślin, jak i zwierząt, których istnienia nie jesteśmy teraz świadomi, lecz które mogą być odkryte w późniejszych czasach, tak samo jak odkrycia i wytwory ludzkie, które Bóg stwarza naszymi rękami. Werset ten implikuje również, że prócz wielu korzyści, które rośliny i zwierzęta przynoszą istotom ludzkim, służą im także do wzbudzania poczucia odczuwania cudowności oraz zdolności do docenienia piękna. Użyteczność oraz piękno świata naturalnego powinny wzbudzić najsilniejsze uczucia zależności i wdzięczności i za to istoty ludzkie winny składać dzięki ich Stwórcy oraz świata, który jest wokół nich. ↑
Argumenty przedstawiane przez Koran są pozornie proste, lecz posiadają wielkie znaczenia. Jako że Koran ma na celu prowadzenie ludzi drogą Boga i jako że ogromna większość ludzi posiada podobny poziom zdolności intelektualnych, zwraca się do nich, uwzględniając ich poziom rozumienia. Niemniej jednak nigdy nie lekceważy tych o największej wiedzy oraz intelektualistów. Jest to jeden z najbardziej cudownych aspektów Koranu.

Tylko ten, kto może stwarzać, może być bóstwem godnym czci. Jasno widzimy, że wszystko na świecie stale się zmienia, jest objęte przez czas i przestrzeń i że wszystkie rzeczy mają początek. Sam wszechświat również jest zmienny w czasie i przestrzeni i zmienia się w zależności od pewnych praw. Dlatego coś, co posiada takie atrybuty, może jedynie być stworzone i musi zawdzięczać swoje istnienie czemuś innemu niż ono samo. Coś stworzone nie może być stwórcą; musi mieć stwórcę. Oczywiste jest, że stwórca nie może być tego samego rodzaju, co stworzenie, nie może być także zawarty w czasie i przestrzeni; dlatego musi być wieczny.

Dzięki zdolnościom intelektualnym, którymi obdarzył nas Bóg, istoty ludzkie były zdolne do poczynienia wielkich odkryć i wynalazków, lecz mimo to nie jesteśmy w stanie stworzyć nawet źdźbła trawy. Jeżeli my, ludzie, mimo że jesteśmy najbardziej inteligentnymi, mądrymi i silnymi spośród wszystkich stworzeń dzięki zaletom, którymi zostaliśmy obdarzeni, nie możemy stworzyć nawet źdźbła trawy i jeśli nie możemy dać istnienia atomowi bądź cząsteczce, to nie ma niczego takiego, co znajduje się we wszechświecie, a co może być stwórcą. Dlatego coś, co jest stworzone, na przykład istota ludzka, taka jak Jezus, anioł, siła „naturalna”, duch, idol lub cokolwiek innego, nie może być bóstwem wartym adoracji i wzywania w modlitwie.

Oprócz tego znaczącego faktu otwarcie zaświadczamy, że wszystko to, czym dysponujemy w „naturze”, jest stworzone i przekazane nam w zamian za coś, co jest prawie niczym. I tak jak zostało stwierdzone powyżej, nawet jeśli wszystkie istoty ludzkie na świecie zebrałyby się razem i połączyły swoją moc, wiedzę i bogactwo, nie byłyby w stanie stworzyć nawet jednego ziarnka pszenicy. I po to, aby z tego nasionka wyrosła pszenica, słońce, gleba, powietrze, woda oraz samo nasionko i inne niezliczone warunki muszą działać razem i w odpowiedni sposób. Oznacza to, że istnienie czegoś, nieważne jak małego, zależy od istnienia całego wszechświata. Tak więc, nawet jeśli zostaliśmy obdarzeni wszystkim za prawie nic, cena każdej rzeczy we wszechświecie jest nieomal równa całemu wszechświatowi. Mimo to Bóg daje to wszystko nam prawie za darmo. Im więcej czegoś potrzebujemy, tym obficiej i taniej Bóg nas tym obdarza. Daje nam powietrze za darmo, tak samo jak wodę; są to dwie rzeczy, których najbardziej potrzebujemy w życiu. Te wszystkie fakty, tak pozornie proste, lecz tak znaczące, stanowczo demonstrują Istnienie i Jedność Boga ze wszystkimi Jego licznymi Atrybutami i Imionami. ↑
Żywa bądź nieżywa istota, która jest ubóstwiana poza Bogiem, będąc sama, może być jedynie martwa; tj. potrzebuje innej mocy, aby istnieć. W innym miejscu Bóg deklaruje:

Czyż oni przypisują Mu za współtowarzyszy tych, którzy nic nie stwarzają, a sami są stworzeni,

I nie są w stanie im pomóc ani nie są w stanie pomóc samym sobie?

A jeśli ich zapraszacie ku drodze prostej, to nie idą za wami. Będzie dla was wszystko jedno, czy ich zaprosicie czy też pozostaniecie w milczeniu.

Ci, których uznajecie za bóstwa i wzywacie poza Bogiem, są istotami podległymi, stworzonymi przez Boga – tak jak wy. (Jeśli sądzicie inaczej), to wzywajcie ich i niech wam odpowiedzą, jeśli jesteście prawdomówni! (7:191-194, zob. także odpowiedni przypis 46).

Ponadto werset odnosi się także do takich osób, jak Prorocy, święci, bohaterowie i inne szanowane osoby, które ubóstwiają politeiści. Wielu idoli, których czcili mekkańscy politeiści i ludzie przed nimi, takich jak al-Lat, al-Manat, al-Uzza, Ład, Suła, Jagus itp., zostało stworzonych w celu upamiętnienia osób, które nosiły te imiona i które kiedyś żyły i były szanowane przez sobie współczesnych. Później ludzie ci stali się uświęceni i czczeni. Werset ten podkreśla to, że niezależnie od tego, jak wielkie są w rzeczywistości bądź w spojrzeniu ludzi takie osoby, które teraz są martwe i nie wiedzą, kiedy zostaną wskrzeszone do życia, nie mogą być w żadnym wypadku bóstwami wartymi czci. ↑
Zaprzeczanie Życiu Ostatecznemu pojawia się albo w związku z zaprzeczeniem istnieniu światów metafizycznych przekraczających ludzkie zmysły, które zwykle powodowane jest przez arogancką pewność osoby w swoją zdolność zrozumienia i wiedzę, albo wynika z aroganckiego odrzucenia zdania rachunku ze swojego życia przed najwyższą istotą. Oznacza to, iż zaprzeczenie Życiu Ostatecznemu zwykle pociąga za sobą odrzucenie Najwyższego Bytu. Implikuje to ważny fakt: podstawy wiary potrzebują siebie nawzajem. Akceptowanie jednej z nich wymaga zaakceptowania innych. ↑
Każda dusza zarabia jedynie dla siebie. I żadna dusza niosąca ciężar nie nosi – ani nie ma nakazane nosić – ciężaru innej (duszy) (6:164) – jest to fundamentalna zasada prawa islamskiego oraz tradycji. Oznacza, że nikt nie jest odpowiedzialny za grzech innej osoby bądź jej przestępstwo, jeśli nie ma nic z tym wspólnego. Jednakowoż według zasady: Ten, kto jest przyczyną, jest jak ten, kto czyni, ten, kto przyczynia się do czegoś dobrego bądź złego, ponosi odpowiedzialność i otrzymuje nagrodę lub karę zgodnie ze swoim udziałem w tym czynie. W tej kwestii Wysłannik Boga, niech będzie z nim pokój i błogosławieństwo, przekazuje zasadę: „Ten, kto ustanawia dobrą praktykę w islamie, otrzymuje nagrodę tych, którzy to praktykują, bez umniejszenia ich nagrody. A ten, kto ustanawia złą praktykę w islamie, jest obciążony grzechami tych, którzy to praktykują, bez umniejszenia ich ciężaru” (Muslim, „Zakat”, 69; Ibn Madża, „Mukaddima”, 203). ↑
Jak wspomniano w wielu poprzednich wersetach (2:120, 145; 3:7, 61, 66; 4:157; 6:100, 119, 144; 11:46; 12:68; 16:25), niewiara i przypisywanie współtowarzyszy Bogu są mocno związane z wiedzą, gdyż wiedza wymaga wiary. Dlatego powinniśmy zaznaczyć także, iż wiedza (al-ilm) i posiadanie pewnych informacji różnią się od siebie. Wiedza jest produktem, tak jak mleko, wiedza jest rezultatem wielu procesów zachodzących w umyśle, takich jak wyobraźnia, konceptualizacja, rozumowanie, dochodzenie, weryfikacja, sądzenie, przyjmowanie, przekonanie oraz pewność. Istnieje rodzaj wiedzy, który jest absolutnie pewny: jest to wiedza nauczana przez Boskie Objawienie. Islam akceptuje Objawienie, inteligencję (rozum), zdrowy rozsądek oraz dochodzenie naukowe jako sposoby zdobywania wiedzy.

Uczony powinien prowadzić innych tak, jak owca karmi swe młode, nie tak, jak czyni to ptak. Owca karmi swe jagnięta mlekiem, w pełni przetrawioną i przetworzoną substancją, podczas gdy ptak karmi swe pisklęta tym, co przeżuł, a następnie zwymiotował. (Odnośnie do tego cytatu z Saida Nursiego, zob. sura 12, przyp. 25). ↑
Dwa ostatnie wersety wyraźnie stwierdzają, iż prawość jest darem od Boga, gdy nieprawość jest winą danej osoby. Bóg nie życzy nikomu nieprawości, lecz ludzie preferują nieprawość pod wpływem swoich dusz cielesnych. Dlatego takie wyrażenia powinny być rozważane w świetle następujących wersetów: Bóg umacnia tych, którzy wierzą, prawdziwym, mocnym słowem w życiu doczesnym i wiecznym. I Bóg sprowadza z drogi prostej (ludzi) niesprawiedliwych. Bóg czyni, cokolwiek zechce (14:27); Poprzez nią nie prowadzi ku zbłądzeniu nikogo, prócz grzeszników i nieposłusznych (Jego przykazaniom) (2:26); Oto tym, którzy nie wierzą i czynią niesprawiedliwość (ludziom, odpychając ich z Drogi Boga, a także Bogu i Jego Wysłannikom, aniołom i wszystkim wierzącym oraz wszystkim stworzeniom, które zaświadczają Prawdę, i swemu własnemu sumieniu) Bóg nie przebaczy i nie poprowadzi ich ku drodze, za wyjątkiem drogi Piekieł, aby tam zamieszkali na wieczność. A to jest dla Boga łatwe (4:168-169). ↑
Odnośnie do znaczenia tego i podobnych wyrażeń, zob. sura 2:117, przyp. 101; sura 3:47.

Powinniśmy tu dodać, co następuje:

Absolutnie Wszechmocny stwarza rzeczy z absolutną łatwością i szybkością bez kontaktu fizycznego. Stwarza poprzez sam nakaz. Co więcej, mimo że Wszechmocny Stworzyciel jest nieskończenie blisko swych stworzeń, są one nieskończenie dalekie od Niego. I dalej, pomimo Jego nieskończonego Dostojeństwa, nie wyklucza nawet najmniej znaczącej rzeczy z ważności, którą przypisuje w projektowaniu i ozdabianiu stworzenia, ani nie pozbawia nikogo piękna Swojego artyzmu. Doskonały porządek, który jest zachowany w stworzeniu, mimo absolutnej łatwości, której można uświadczyć w przywoływaniu do stworzenia, potwierdza tę prawdę koraniczną. Następujące porównanie objaśnia, jak jest to możliwe i czyni to łatwiejszym do pojęcia:

Słońce, tak jak grube, solidne zwierciadło Boskiego Imienia Światło, jest nieskończenie bliskie wszystkim rzeczom na ziemi; jest ono bliżej nich niż one same i wywiera na nie wpływ na wiele sposobów, na przykład poprzez swoje światło i żar. Trzeba jednak pamiętać, że te rzeczy są oddalone o miliony mil i nie wywierają żadnego wpływu na słońce ani nie mogą przypisywać sobie bliskości do niego. Obecność słońca ze swym światłem, żarem i obrazem przepływającym przez każdy przezroczysty przedmiot, duży bądź mały, i jego odbicie w matowych i półprzejrzystych przedmiotach, ze swym żarem i barwą, oraz sposób, w jaki wywiera wpływ na rzeczy, potwierdzają ten fakt. Skala jego świetlistości, tj. stopień jasności powiększa zdolność i szerokość penetracji. Jest tak z powodu wielkości jego świetlistości powodującej, że nawet najdrobniejsze rzeczy nie mogą ukryć się przed nią bądź od niej uciec. Oznacza to, iż ogrom słońca i jego „dostojeństwo” nie wykluczają nawet najmniej znaczących cząstek, najdrobniejszych rzeczy ze sfery swojego obejmowania; raczej wszystko jest w nim zawarte. Słońce manifestuje się za pozwoleniem Boga we wszystkich rzeczach, poczynając od atomów, kończąc na planetach, od kropelek do powierzchni wielkich oceanów, z taką łatwością i szybkością i ponad tak wielkim obszarem, że, zakładając niemożliwe, gdybyśmy wyobrazili sobie, iż słońce może działać ze swoją wolną wolą, to przypuścilibyśmy, że dokonało tego wszystkiego jedynie poprzez nakaz. Atom i planeta są równe przed jego manifestacją. Żar i słońce, które rozprzestrzeniają po całej powierzchni wielkiego oceanu, również posiadają doskonały porządek, tak jak najdoskonalszy atom zgodnie ze swoją zdolnością.

Tak więc możemy jasno ujrzeć, że słońce, które jest „żarówką” dającą światło „oceanowi” niebios i małym, solidnym zwierciadłem manifestacji Imienia Światło Absolutnie Wszechmocnego, ukazuje przykłady zasad tych prawd. Dlatego wierzymy i każdy powinien wierzyć z całkowitą pewnością, tak jakby sam był tego świadkiem, iż Najbardziej Majestatyczny, Który jest Światłem Świateł, Iluminatorem Światła, Determinującym Światło, jest wszechobecny, wszechwidzący i nieskończenie bliski wszystkim rzeczom poprzez Swą Wiedzę i Moc oraz inne Atrybuty, i że rzeczy są nieskończenie dalekie od Niego i że On działa z taką łatwością i bez przygotowania. On tworzy jedynie poprzez nakaz i nic małego bądź dużego, szczególnego bądź uniwersalnego nie jest wykluczone ze sfery Jego Mocy, a Jego Wielkość obejmuje wszystkie rzeczy. ↑
Odnośnie do ruchu cienia i bicia przez istoty pokłonów przed Bogiem Wszechmogącym, zob. 13:15, przyp. 7. ↑
Werset ten posiada kilka znaczeń:
- W celu uporządkowania swojego życia niektórzy ludzie przypisują zdolność stworzenia i władzę rzeczom bądź istotom, które według nich mają (Boską) moc, takim jak idole, osoby, instytucje, ciała niebieskie, duchy itp.
- Przypisują sobie władzę, by czynić dozwolonym to, co jest niedozwolone lub niedozwolonym to, co jest dozwolone, i przypisują ich środki do życia mocom innym niż Bóg; mimo to ich środki do życia zostały im darowane przez Boga.
- Przypisują Bogu część spośród produktów i bydła, które stworzył, mówiąc: To należy do Boga – tak oni twierdzą – a to (reszta) jest dla naszych towarzyszy (przypisywanych Bogu jako inne istoty boskie) (6:136).
↑
To Bóg jest Tym, Który ożywia tę ogromną ziemię, gdy jest martwa i sucha, i poprzez to manifestuje Swą Moc; stwarza setki tysięcy gatunków, z których każdy jest nadzwyczajny, tak jak ludzkość; te stworzenia manifestują Jego wszech-obejmującą Wiedzę w swoich nieskończonych wersjach, w ramach skomplikowanego przemieszania się wszystkich swych różnorodnych form. Wysuszone, skostniałe korzenie oraz pnie drzew i roślin, tak jak hibernujące zwierzęta, są ożywiane i przywracane dokładnie w takiej samej formie, w jakiej były. Zwierzęta, takie jak muchy oraz rośliny, kwiaty i trawa, które umierają, pozostawiając wiele nasion, są ponownie „stwarzane” w formie tak bardzo podobnej, wręcz identycznej z oryginałem. Nasiona, które z zewnątrz wyglądają tak podobnie, rosną przez krótki okres odmienne i zróżnicowane i osiągają pełny wigor z niezwykłą szybkością i łatwością, w absolutnym porządku i harmonii. Zaiste, Wszechmogący Zarządzający sprawami tego świata stwarza w każdym momencie, na ograniczonej, przemijającej powierzchni oraz w głębiach ziemi, liczne znaki, przykłady i wskazówki na odrodzenie po śmierci, Najwyższe Zgromadzenie i Równinę Zmartwychwstania.

To Bóg jest Tym, Który prócz stwarzania w każdym momencie licznych znaków, przykładów oraz wskazówek na Zmartwychwstanie oraz życie po śmierci zwraca naszą uwagę na wieczne szczęście, zapewniając nas o Zmartwychwstaniu we wszystkich Jego niebiańskich dekretach. Tak więc zarówno w tych dekretach, jak i poprzez sprawianie, by „natura” przemawiała licznymi językami, zwraca się On również do naszej zdolności słyszenia. Pokazuje wagę, jaką przywiązuje do ludzkości, poprzez stwarzanie jej jako najbardziej wszechstronnego i subtelnego, najcenniejszego i najwyżej wycenionego owocu Drzewa Stworzenia; On zwraca się do ludzi, pozwalając im na kontakt ze Sobą, kiedy tylko czegoś pragną i bez żadnego pośrednika. ↑
Koran relacjonuje proces produkcji mleka niezwykle szczegółowo: częściowe trawienie tego, co jest przyswojone jako żywność, wchłanianie go, a następnie drugi proces i oczyszczenie w gruczołach. Mleko jest zdrowym i przyswajalnym produktem dla istot żywych, jest wydzieliną, tak jak inne wydzieliny i nie jest niezbędne dla życia matki. Mimo że jest to wydzielina produkowana pomiędzy odchodami w jelitach i krwią w żyłach, jest to jeden z najbardziej życiodajnych i pożytecznych rodzajów pożywienia dla istot żywych. Koraniczna relacja procesu jego produkcji objawiona czternaście wieków temu jest jednym z niezliczonych dowodów jego Boskiego pochodzenia. ↑
Werset ten został objawiony na długo przed zakazem używania środków odurzających (zob. 5:90-91, przyp. 18). Jednakże ze względu na pojawienie się wyrażenia dobre, zdrowe pożywienie po środkach odurzających stwierdza się fakt, iż środek odurzający nie jest dobrym, zdrowym pożywieniem. Po przytoczeniu wersetu opisującego mleko i to, w jaki sposób jest ono produkowane, Koran odnosi się do środków odurzających, zestawiając je z ekskrementami i krwią oraz frazę dobre, zdrowe pożywienie z mlekiem, w ten sposób przygotowując umysły na zakaz używania środków odurzających. Poprzez wezwanie ludzi do posłużenia się swoim umysłem w tej sprawie zachęca ich do myślenia i bycia uważnymi i rozsądnymi w wybieraniu swojego pożywienia. ↑
Nieomal od pierwszego momentu, gdy rodzi się zwierzę, wydaje się, iż zostało ono posłane na ten świat po przejściu szkolenia w innym świecie, udoskonalone we wszystkich swoich zdolnościach. W czasie kilku godzin, dni lub miesięcy wchodzi w pełne posiadanie swojej naturalnej zdolności do prowadzenia życia zgodnie ze szczególnymi zasadami i warunkami. Na przykład wróbel czy pszczoła nabywają umiejętności i zdolności do zintegrowania się ze swoim środowiskiem w przeciągu 20 dni lub raczej są inspirowane do tego; w przypadku człowieka osiągnięcie tego samego poziomu umiejętności wymaga 20 lat. Oznacza to, że podstawowy obowiązek zwierząt, tj. ich fundamentalna rola, nie obejmuje poszukiwania doskonałości poprzez naukę bądź rozwój za sprawą wiedzy naukowej; nie obejmuje także „świadomej” modlitwy oraz zwracania się o pomoc poprzez okazywanie swojej niemocy. Ich obowiązek lub rola w stworzeniu polega na działaniu w ramach wrodzonych umiejętności, które są sposobem oddawania czci przeznaczonym dla nich.

W przeciwieństwie do tego istota ludzka rodzi się bez żadnej wiedzy o życiu lub jego środowisku i musi nauczyć się wszystkiego. Niezdolna do całkowitego spełnienia warunków życia, nawet po 20 latach, istota ludzka musi kontynuować naukę do końca swojego życia. Wydaje się, że została zesłana na ten świat o wiele słabsza i bardziej pozbawiona mocy; może zająć jej dwa lata, zanim nauczy się jedynie chodzenia. Dopiero po 15 latach może odróżnić między dobrem a złem i dzięki zalecie życia w społeczeństwie osiąga punkt, w którym może wybrać między tym, co jest dla niej pożyteczne, a co szkodliwe.

Dlatego podstawowym obowiązkiem istot ludzkich, nieodłącznym od ich istnienia, jest dążenie do doskonalenia się poprzez naukę oraz zaświadczanie o oddawaniu czci Bogu i poddanie Jemu poprzez modlitwę i suplikację. Powinny one szukać odpowiedzi na takie pytania, jak: „Dzięki czyjej łasce moje życie jest tak mądrze zarządzane? Dzięki czyjej szlachetności jestem tak czule wychowywany? Dzięki czyjej łasce i szczodrobliwości jestem tak troskliwie karmiony?” Powinny pomodlić się i wezwać Spełniającego Potrzeby w pokornej świadomości swych potrzeb, z których tysiąca nie są w stanie zaspokoić nawet jednej. Zrozumienie i przyznanie się do swojej niemocy i biedy stanie się następnie dwoma skrzydłami, na których wzniosą się do najwyższych poziomów jako słudzy Boga (zob. Słowa, „Słowo dwudzieste trzecie”, 331-332). ↑
Odnośnie do dziennika pszczoły, zob. Dodatek 9. ↑
Boska Moc jest nieskończona i jest ona niezbędnym Atrybutem Najwyższego Bytu. Działa jak prawo, posiadając tę samą relację ze wszystkim, dużym i małym, nielicznym i licznym, i bezpośrednio pod wewnętrznym wymiarem rzeczy lub królestwem metafizycznym, które jest wolne od wszystkich przeszkód i szczególnych różnic. To królestwo jest w bezpośrednim kontakcie z Boską Mocą. Stworzenie czegoś dużego jest tak samo łatwe dla Boskiej Mocy, jak stworzenie czegoś małego i dlatego nie będzie czymś trudniejszym dla tej Mocy zniszczenie świata w jednej chwili i odbudowanie go w nowej formie w Dzień Ostatni niż ożywienie owada na wiosnę. ↑
Werset ten odnosi się do przywódców niewiary, zwłaszcza tych, którzy nie uwierzyli i zwiedli innych ku niewierze, a także dokładali wszelkich starań, aby powstrzymać innych od wiary i podążania drogą Boga. Tak więc spowodowali oni również niepokój i zepsucie w społeczeństwie. Właśnie dlatego poza karą za niewiarę spadnie na nich kara za sprowadzanie innych z drogi Boga i powodowanie niepokoju oraz zepsucia. ↑
Wszelkie przymierze, które jest zawierane w Imię Boga, oznacza przymierze Boga. Przymierze Boga składa się ze „sznura” światła splecionego z wątków Boskiej Woli, Mądrości i Łaski i funkcjonuje jako to, które jest odpowiedzialne za porządek wszechświata i jest zdolne do ustanowienia pokoju, porządku oraz harmonii życia ludzkiego. Odnosi się do duchowych, moralnych oraz społecznych obowiązków wynikających z wiary i oddawania czci Bogu (zob. sura 2:27, przyp. 24; sura 40, przyp. 47-48; sura 13:20), oraz do wszystkich przysiąg i obietnic, które składa jedna osoba drugiej wymieniając imię Boga. Ma to na celu zapewnienie sprawiedliwości, dobrego osądu, oddania się czynieniu dobra oraz wzajemnej pomocy w społeczeństwie, a także wykorzenienie wszelkiego zła, nieprawości oraz niegodziwych czynów – takich jak cudzołóstwo, homoseksualizm i innych podobnych – oraz bezczelności i wzajemnej agresji. Tak więc zawarcie przymierza z Bogiem wymaga spełnienia wszystkich tych obowiązków, które wypływają z wiary w Niego, a wypełnianie ich jest znakiem prawdziwej prawości, gdy łamanie tego przymierza oznacza nieprawość i grzech.

W życiu społecznym jednostki społeczeństwa oraz narody bądź państwa zawierają pomiędzy sobą różne umowy na specjalnych warunkach, a Bóg Najwyższy nakazuje ich dotrzymanie. Żadna jednostka ani społeczeństwo, opierając się na swojej mocy lub wyższości materialnej, nie może łamać umów ani naruszać jej warunków. Surowo zabroniono nam czynienia naszej religii jedynie środkiem do osiągania przewagi nad innymi w naszych stosunkach i umowach. Warto zauważyć, iż w czasie Proroka Kurajszyci mieli skłonność do łamania swoich umów z innymi plemionami, kiedy silniejsza strona zaoferowała im pakt. Takie niegodziwości są nieomal normą w stosunkach międzynarodowych. Islam nakazuje bardziej rygorystyczne etyczne i moralne standardy; przymierze jest wiążące zarówno wobec ludzkości, jak i Boga. ↑
Odnośnie do Boga sprowadzającego z drogi, kogo chce i prowadzącego, kogo chce, zob. sura 2, przyp. 10; 26-27, przyp. 23; sura 6:39, przyp. 8. ↑
Odnośnie do doktryny abrogacji (nasch) wspomnianej w tym wersecie, zob. sura 2:106, przyp. 94; sura 13:39, przyp. 12. ↑
Odnośnie do Ducha Świętości, zob. 2:87, przyp. 85. Najprawdopodobniej chodzi o Archanioła Gabriela, albowiem to Gabriel przyniósł Koran od Boga Prorokowi Muhammadowi, niech będzie z nim pokój i błogosławieństwo. Wspominanie o nim jako o Duchu Świętości jest aluzją do jego wolności od wszelkiej skazy i Koranu, który jest całkowicie pozbawiony jakichkolwiek defektów bądź wad. ↑
W celu zmyślenia pretekstów, jakby nie były fałszywe, dla odrzucenia przez nich Boskiego Przesłania, które przyniósł Prorok Muhammad, niech będzie z nim pokój i błogosławieństwo, mekkańscy politeiści czasem przypisywali autorstwo Koranu samemu Wysłannikowi bądź jakiejś innej osobie, o której twierdzili, że przekazała go Wysłannikowi. Jednakże ich twierdzenie było tak bezpodstawne, że nie tylko zaprzeczyli swojemu własnemu twierdzeniu, iż Wysłannik sam wymyślił Koran, lecz także nie wzięli pod uwagę prostego faktu, że ta inna osoba, do której się odnosili, nie była Arabem i mówiła w innym języku. Tak było na przestrzeni ludzkich dziejów: ci, którzy odrzucili Boskie Przesłanie, stale wymyślają fałszywe i sprzeczne usprawiedliwienia dla swojego odrzucenia, udaje im się jednak ukazać jedynie to, jak dziwnymi są osobami. ↑
Werset ten powiązany jest z wersetem 114 powyżej i wersetami poniżej; wyjaśnia, dlaczego Bóg zabronił pewnych czystych, zdrowych rzeczy żydom, nawet pomimo tego, iż byli oni wiernymi. Odnosi się do 4:160-161 oraz 6:146. Zob. także 4:160-161; 6:146, przypisy 31-32. ↑
Oprócz tego, że był on ojcem wielkich Wysłanników, włączając w to Proroka Mojżesza oraz Proroka Jezusa po nim, Prorok Abraham, niech pokój z nim będzie, był również ojcem Kurajszytów, poprzez swojego syna Ismaila, niech pokój z nim będzie. Tak jak żydzi i niektórzy chrześcijanie, którzy twierdzą, iż był on żydem lub chrześcijaninem, Kurajszyci czasem zapewniali, że podążali drogą Abrahama. Koran kategorycznie odrzuca wszelkie takie zapewnienia. Abraham nie był ani żydem, ani chrześcijaninem, ani politeistą. Był Wysłannikiem Boga, który całkowicie wierzył w Jego Jedność i ją głosił. Jego serce było niezmiernie czułe i oddał się on całkowicie prowadzeniu całej ludzkości, czego bardzo pragnął. Po tym, jak pojawił się wśród narodu politeistycznego, sam zbuntował się przeciwko wszelkim rodzajom politeizmu i wyznał Istnienie Boga, Jedność oraz Jego absolutną władzę nad niebiosami i ziemią wraz z każdym i ze wszystkim, co w nich jest. Jako samotna osoba głosił Boską Religię opartą na całkowitej Jedności Boga i ją reprezentował. Ze wszystkimi takimi aspektami swojej osoby i misji, a w szczególności z dobrą wolą i życzeniem prawości dla wszystkich ludzi, Bóg Wszechmogący docenia go jako będącego całą społecznością. Bediüzzaman Said Nursi zaznacza: „Ten, kto czyni dobro dla całego swojego narodu i dokłada w tym celu starań, sam jest narodem”. ↑
Odnośnie do szerszego omówienia spraw wspomnianych w tych czterech ostatnich wersetach, zob. 2:142-135 i odpowiednie przypisy 102-111. ↑
Odnośnie do szabatu i łamiących go, zob. 2:65; 4:47 oraz 7:163-166 i odpowiednie przypisy. ↑
Wszechmogący rozkazuje Swoim Wysłannikom, aby stosowali trzy sposoby w głoszeniu Jego Przesłania: wzywanie do Jego drogi z mądrością, wzywanie z dobrym napomnieniem oraz używanie jak najlepszych argumentów. Używanie tych sposobów pojedynczo bądź wszystkich trzech naraz może być wymagane we wzywaniu każdego do drogi Boga, może być także preferowane we wzywaniu określonych ludzi. Ludzie należą zwykle do trzech grup: tych, którzy mają wiedzę i mogą myśleć; przeciętnych ludzi, którzy zwykle podążają za swoją „naturą” i gonią za swoimi osobistymi interesami, i tych, którzy uparcie trwają w niewierze. Nawołujący powinien wzywać pierwszą grupę z mądrością, zwracając się do jej intelektu i wyjaśniając dowody. Powinien doradzać drugiej grupie, nakłaniając ją do drogi Boga w najlepszy możliwy sposób, i dyskutować łagodnie z trzecią grupą, by zdobyć jej serca, nie próbując zwiększyć niewiary i wrogości. ↑
Odnośnie do wyjaśnienia odpowiedzi na zło poczynione drugiej osobie, zob. sura 5:45, przypis 10. ↑