SURA 14

IBRAHIM (ABRAHAM)

Okres mekkański

Niniejsza sura, składająca się z 52 wersetów, została objawiona w końcowych latach mekkańskiego okresu islamu. Jej tytuł pochodzi od Proroka Abrahama, którego modlitwa dotycząca Mekki i jej przyszłych mieszkańców jest wspomniana w wersetach 35-41. W wersecie 5 misja Mojżesza została określona jako wyprowadzenie swego ludu z głębin ciemności ku światłu, gdy tymczasem początkowy werset ogłasza, że Koran został zesłany Prorokowi Muhammadowi, aby wyprowadził ludzkość z otchłani ciemności ku światłu. Tym samym podkreślona została uniwersalność jego Posłannictwa.

W Imię Boga Miłosiernego, Współczującego!

Alif. Lām. Rā. (Oto) Księga, którą tobie zesłaliśmy, abyś wyprowadził ludzkość – za pozwoleniem ich Pana – z wszelkiej ciemności (duchowej, intelektualnej, społecznej, ekonomicznej i politycznej) ku światłu, na szlak Pełnego Chwały, którego Moc nieodparta, Godnego Chwały (który zaopatruje ich i wszelkie inne istoty, a także zaspokaja wszystkie ich potrzeby);
Boga, do którego należy wszystko, co znajduje się w niebiosach, i wszystko, co znajduje się na ziemi. Biada niewierzącym ze względu na srogą karę.
Ci, którzy życie tego świata miłują bardziej od Wieczności i odpychają (ludzi) z drogi Boga, starając się, aby wyglądała na krętą – zaprawdę, daleko zbłądzili.
My posłaliśmy każdego Wysłannika, aby przemawiał w języku swego ludu i aby dzięki temu mógł mu wyjaśniać (Przesłanie). Oto Bóg sprowadza z drogi prostej, kogo zechce, i prowadzi ku niej, kogo zechce^[1]. On jest Pełen Chwały, Jego Moc nieodparta, Mądry.
Zaiste, posłaliśmy Mojżesza jako Wysłannika z Naszymi Objawieniami i znakami (cudami, aby go nimi wesprzeć), mówiąc: „Prowadź swój lud z ciemności ku światłu i przypominaj mu (głosząc Nasze Przesłanie) o Dniach Boga”^[2]. Zaprawdę, w tym są znaki dla wszystkich cierpliwych i wytrwałych (na Drodze Boga), a także wdzięcznych (Bogu).
I (wspomnij), kiedy Mojżesz powiedział do swego ludu: „Wspomnijcie łaskę Boga wobec was, kiedy to On was wybawił od ludzi Faraona, którzy dotykali was najgorszym cierpieniem, zabijając waszych synów, a pozostawiając przy życiu kobiety (dla dalszego poniżania). W tym była ciężka próba od waszego Pana”^[3].
I (wspomnijcie także), kiedy wasz Pan ogłosił: „Jeśli będziecie wdzięczni (za Moje łaski), to Ja z pewnością dam wam więcej. Jeśli jednak okażecie niewdzięczność, to – zaiste – Moja kara będzie sroga”.
A Mojżesz rzekł: „Nawet gdybyście wy i wszyscy ci, którzy są na ziemi, byli niewierzący i niewdzięczni, to z pewnością Bóg jest Bogaty i Samowystarczalny (jako Pan Wszystkiego, niezależny od Swego stworzenia), Godny Chwały (do którego należy wszelka chwała i wdzięczność)”^[4].
Czyż nie doszła do was relacja o przykładowych dziejach tych, którzy byli przed wami – o ludzie Noego, Adyjczykach i ludzie Samud, a także tych, którzy przyszli po nich? Nikt, poza Bogiem, nie ma o nich wiedzy prawdziwej. Ich Wysłannicy przybyli do nich z jasnymi znakami prawdy, lecz oni włożyli sobie ręce do ust (wyśmiewając się i złoszcząc, i nie będąc w stanie obalić głoszonych przez nich prawd) i rzekli: „Oto My nie wierzymy w to, co zostało tobie zesłane, i żywimy poważne wątpliwości wobec tego, do czego ty nas wzywasz”.
Ich Wysłannicy powiedzieli: „Czyż można mieć jakąkolwiek wątpliwość wobec (Istnienia, Jedności i Władzy) Boga, Stwórcy niebios i ziemi? On was wzywa, aby przebaczyć wam wasze grzechy i udzielić zwłoki aż do nadejścia wyznaczonego przez Niego terminu (i nie unicestwiać was za wasze winy)”^[5]. Lecz oni odpowiedzieli: „Wy jesteście jedynie śmiertelnikami, jak my. I wy pragniecie odwieść nas od tego, co czcili nasi przodkowie. Przynieście nam zatem wyraźne dowody władzy”.
Ich Wysłannicy powiedzieli do nich: „My jesteśmy tylko śmiertelnikami, jak wy, lecz Bóg obdarza szczególną łaskawością, kogo zechce, spośród swoich sług. Nie możemy przynieść wam dowodu władzy (dla naszego posłannictwa), chyba że za pozwoleniem Boga. W Bogu muszą złożyć swoją ufność wierni.
Dlaczegóż mielibyśmy nie złożyć swojej ufności w Bogu, skoro On poprowadził nas ku naszym drogom. Oto my będziemy cierpliwie znosić wszystko to, czym nas zranicie. Niechaj więc wszyscy ci, którzy pokładają swą ufność – złożą ją w Bogu”.
Ci, którzy nie wierzą, powiedzieli do swoich Wysłanników: „Zaiste, wypędzimy was z naszej ziemi, o ile nie powrócicie do naszej wiary i sposobu życia”. Wtedy objawił Wysłannikom ich Pan: „Z całą pewnością unicestwimy czyniących niesprawiedliwość;
I z całą pewnością sprawimy, że zamieszkacie na tej ziemi po nich. To jest (Moja obietnica) dla tego, który się Mnie lęka, jako (pełnego Majestatu) Boga, i który się obawia Mojej groźby”.
Oni (zarówno Wysłannicy, jak i niewierzący) prosili o rozstrzygnięcie i ostatecznie zawiedziony był każdy uporczywy tyran,
I oczekuje go piekło, a do picia otrzyma cieknącą ropę^[6];
Będzie ją powoli sączył, lecz ledwie mogąc ją przełknąć, a śmierć będzie go osaczać z każdej strony. On jednak nie zdoła umrzeć, a przed nim – kara jeszcze sroższa.
Oto podobieństwo tych, którzy nie wierzą w swego Pana: wszystkie ich dzieła są jak popioły, w które gwałtownie dmie wiatr w burzliwy dzień (i rozrzuca je wokół). Oni nie mają żadnej władzy na niczym, co zgromadzili (aby czerpać z tego korzyść). Zaiste, oto błąd i porażka największa.
Czyż nie widzisz, że Bóg stworzył niebiosa i ziemię z prawdą (celowo, na mocnym fundamencie prawdy)? Jeśli zechce, to (dla wypełnienia zamysłu stworzenia) sprawi, że przeminiecie i powoła (w wasze miejsce) inne pokolenie (ludzkie).
Doprawdy, to nie jest dla Boga trudne.
Oni wszyscy pojawią się przed Bogiem. A wtedy ci, którzy byli słabi (na tym świecie i okazywali posłuszeństwo tyranom w ich niegodziwości) powiedzą tym, którzy byli wyniośli i prześladowali innych: „My szliśmy za waszymi rozkazami: czy zdołacie teraz odwrócić od nas choć część Bożej kary?” Ci drudzy odrzekną: „Gdyby Bóg nas poprowadził (ku drodze zbawienia), to my z pewnością poprowadzilibyśmy do niej także i was. Teraz jest nam obojętne, czy będziemy zalęknieni albo też będziemy znosić cierpliwie: nie ma dla nas ucieczki!”
A szatan powie, kiedy sprawa zostanie rozstrzygnięta: „Z pewnością Bóg dał wam prawdziwą obietnicę. Ja także złożyłem obietnicę, lecz jej nie dotrzymałem. I ja nie miałem nad wami żadnej władzy, poza tym, że zwracałem się do was, a wy odpowiedzieliście na moje wezwanie. Przeto nie wińcie mnie, lecz obarczajcie winą samych siebie. Ja nie mogę odpowiedzieć na wasze błaganie o pomoc ani nie potrafię pomóc samemu sobie. Odrzucam to, że wy przedtem przydawaliście mnie Bogu za współtowarzysza (pod względem wiary i czci)”. Zaprawdę, dla czyniących nieprawość (którzy sami sobie wyrządzili szkodę i doprowadzili się do ruiny, odrzucając Boga lub przydając Mu współtowarzyszy) przygotowana jest kara bolesna.
Ci zaś, którzy uwierzyli i czynili dobre, prawe dzieła, zostaną wpuszczeni do Ogrodów, przez które przepływają rzeki, i zamieszkają tam za pozwoleniem swego Pana. Ich pozdrowieniem tam (pomiędzy sobą, a także pozdrowieniem Boga i aniołów) będzie: „Pokój!”
Czyż nie widzisz, jak Bóg przytacza przypowieść o dobrym słowie: (dobre słowo) jest podobne do dobrego drzewa, którego korzenie mocno tkwią (w ziemi), a gałęzie w niebiosach;
Ono rodzi swoje owoce o każdej porze, za pozwoleniem swego Pana. Bóg naucza ludzi przez przypowieści, aby się zastanowili nad nimi i czerpali z nich wiedzę.
A zepsute słowo podobne jest do zepsutego drzewa, wyrwanego z korzeniami z ziemi i niestabilnego.
Bóg umacnia tych, którzy wierzą, prawdziwym, mocnym słowem w życiu doczesnym i wiecznym. I Bóg sprowadza z drogi prostej (ludzi) niesprawiedliwych. Bóg czyni, cokolwiek zechce^[7].
Czy nie zastanawiasz się nad tymi, którzy zamienili Boże błogosławieństwo (wdzięczności i wiary) na niewdzięczność i niewiarę i sprawili, że ludzie osiedlili się w Mieszkaniu Upadku –
W Piekle, gdzie się będą prażyć? Jakże złe to miejsce do zamieszkania!
Oni przydali Bogu współtowarzyszy (jako bóstwa, „panów” i przedmioty czci) i w ten sposób sprowadzili z prostej drogi (siebie i innych ludzi). Powiedz: „Radujcie się (tym światem). Kresem waszej podróży jest Ogień”.
Powiedz tym spośród moich sług, którzy wierzą, że oni muszą wykonywać modlitwę w zgodzie z jej warunkami i wydawać z tego, w co ich zaopatrzyliśmy (z majątku, władzy i wiedzy) potajemnie i jawnie (dla Bożej sprawy i dla potrzebujących), zanim nadejdzie dzień, kiedy nie będzie handlu ani przyjaźni (które by przyniosły korzyść).
Bóg jest Tym, który stworzył niebiosa i ziemię i zsyła z nieba wodę, i przy jej pomocy wyprowadza dla was owoce jako zaopatrzenie. I On podporządkował wam okręty, aby pływały po morzu z Jego rozkazu. I On podporządkował wam rzeki.
I On uczynił słońce i księżyc stabilnymi w swym ruchu i (w ten sposób) poddał je wam. I podporządkował wam także noc i dzień.
On obdarzył was (zaopatrzeniem) z tego wszystkiego, o co Go prosiliście. Gdybyście próbowali policzyć błogosławieństwa Boga, to nie moglibyście ich zliczyć. Oto ludzkość jest niepomiernie skłonna do czynienia niesprawiedliwości (grzechów i błędnych osądów) oraz do niewdzięczności.
I (wspomnij) kiedy modlił się Abraham: „O, Panie mój! Uczyń to miasto (Mekkę) bezpiecznym i uchroń mnie, a także moje dzieci (oraz wnuki i ich potomstwo) od tego, byśmy kiedykolwiek czcili bożki.
Mój Panie! Zaprawdę, oni sprowadzili z drogi prostej wielu ludzi. Dlatego kto idzie za mną, ten naprawdę należy do mnie; ten zaś, kto nie jest mi posłuszny… Zaprawdę, Ty jesteś Przebaczający, Współczujący^[8].
O, Panie nasz! Osiedliłem część swojego potomstwa (Ismaila i jego potomków) w nieuprawnej dolinie w pobliżu Twojego Świętego Domu, ażeby oni – o, nasz Panie – wykonywali modlitwę. Przeto spraw, aby serca ludzi skłaniały się ku nim i daj im z owoców ziemi (poprzez handel), aby mogli okazywać wdzięczność (stale i ze szczerego serca, w mowie i w działaniu, wypełniając Twoje przykazania)^[9].
O, Panie nasz! Ty z pewnością znasz wszystko to, co ukrywamy, jak i wszystko to, co wyjawiamy. Nic, co jest na ziemi lub w niebie, nie jest skryte przed Bogiem.
Wszelka chwała i wdzięczność należą się Bogu, który obdarował mnie, pomimo mojego podeszłego wieku, Ismailem i Izaakiem. Zaiste, mój Pan jest Słyszącym modlitwę.
O, mój Panie! Uczyń mnie tym, który wykonuje modlitwę zgodnie z jej warunkami (i podobnie wielu) spośród mojego potomstwa (tych, którzy nie są niegodziwi)^[10]. O, Panie nasz! Przyjmij moją modlitwę!
O, Panie nasz! Przebacz mi i moim rodzicom, a także wszystkim wiernym, w Dniu, kiedy dokona się rachunek”^[11].
Nigdy nie sądź, że Bóg jest nieświadom tego, co czynią niesprawiedliwi. On tylko odsuwa ich (karę) do dnia, kiedy ich oczy będą wpatrzone (i ogarnięte strachem);
Pospieszą w strachu, z szyjami wyciągniętymi i głowami uniesionymi, a ich oczy będą utkwione w punkt, z którego nie mogą spoglądać. A ich serca okażą się puste (jakby wypełnione powietrzem).
I ostrzegaj ludzi przed Dniem, kiedy dotknie ich kara. A wtedy ci, którzy czynili nieprawość (przydając Bogu współtowarzyszy i popełniając inne ciężkie grzechy), powiedzą: „Panie nasz! Udziel nam na krótki czas zwłoki, my odpowiemy na Twoje wezwanie i pójdziemy za Wysłannikami!” (I ich usilna prośba spotka się z odpowiedzią:) „Czyż przedtem nie przysięgaliście, że nie spotka was upadek?
I wy zamieszkaliście w mieszkaniach tych, którzy sami sobie wyrządzili niesprawiedliwość (przypisując Bogu współtowarzyszy i popełniając inne, ciężkie grzechy), i stało się dla was jasne, jak My z nimi postąpiliśmy. I My daliśmy wam przykłady (abyście zrozumieli prawdę i się poprawili)”.
Oni uknuli już swoje intrygi, lecz ich intrygi są we władzy Boga (całkowicie objęte Jego Mocą i Wiedzą), nawet gdyby mogły wstrząsnąć górami.
Przeto nie sądź, że Bóg nie dotrzyma Swojej obietnicy, którą złożył Wysłannikom. Zaprawdę, Bóg jest Pełen Chwały, a Jego Moc nieodparta; (On) jest Panem odpłaty (i kary za wszelkie niesprawiedliwości).
Tego Dnia, kiedy ziemia zostanie zamieniona na inną ziemię, i podobnie niebiosa, oni wszyscy pojawią się przed Bogiem, Jedynym, Wszechpotężnym Zwycięzcą.
Owego Dnia zobaczysz wszystkich tych niewierzących złoczyńców powiązanych nawzajem łańcuchami,
Odzianych w szaty ze smoły, a ich oblicza pokrywał będzie ogień,
Aby Bóg mógł odpłacić każdej duszy za to, co sobie zarobiła. Oto Bóg jest szybki w rachunku.
To jest jasne przesłanie dla ludzi, aby zostali przez nie ostrzeżeni i by wiedzieli, że On jest Bogiem Jedynym. I aby ludzie roztropni zastanowili się i byli świadomi.

Odnośnie do Boga wiodącego kogo chce na zbłądzenie i prowadzącego kogo chce, zob. sura 2, przyp. 10; wersety 26-27, przyp. 23; sura 6:39, przyp. 9. ↑
Fraza Dni Boga odnosi się do doniosłych wydarzeń historycznych, takich jak zniszczenia dawnych społeczności, punkty zwrotne w historii oraz wydarzenia eschatologiczne. ↑
Wyjaśnienie tego wersetu, zob. sura 2:49, przyp. 56-58. ↑
Zob. sura 1:2, przyp. 6. ↑
Odnośnie do Boga ratującego i ułaskawiającego na określony czas, zob. sura 10:98, przyp. 20. Pokazuje to, iż ani jednostka, ani ludzie nie są podmiotem absolutnego determinizmu. Bóg Wszechmogący sądzi ich, ich życie oraz warunki otaczające zgodnie z ich własnym wyborem, stylem życia i uczynkami. ↑
W szczególności niektórzy współcześni komentatorzy, tacy jak Muhammad Asad, skłaniają się do pojmowania prawie wszystkich wyrażeń opisujących inny świat w sposób metaforyczny. Na przykład przekłada on wyrażenie cieknąca ropa jako ”woda najbardziej gorzkiego cierpienia”. Jest to w zgodne z przypuszczeniem, iż inne życie jest życiem ”duchowym”, które będzie doświadczane jedynie przez ducha. Prawda wygląda jednak inaczej. Ludzkość będzie wskrzeszona cieleśnie i duchowo i będzie doświadczać innego życia w sposób cielesny i duchowy. Nie jest jednak możliwe, byśmy poczuli dokładną naturę tamtego życia na podstawie życia doczesnego, tak więc Koran przedstawia tamto życie używając znajomych nam wyrażeń, których używamy w tym życiu. Ibn Abbas, gdy interpretował wyrażenie koraniczne: Zawsze, gdy otrzymują stamtąd owoce (różnorakich barw, kształtów, smaków i takie, które się stale odradzają), mówią: „To jest zaopatrzenie, które otrzymywaliśmy wcześniej”. Albowiem daje się im podobne (do tego, co otrzymywali zarówno na tym świecie, jak i poprzednio, w Ogrodach, znajome co do kształtu i barwy, ażeby nie były niepowabne ze względu na swą obcość) (2:25), powiedział, że wszystkie dary Raju przypominają te na świecie, lecz są zupełnie inne. Na przykład w Raju istnieją wszystkie rodzaje napojów i jedzenia (pasujące do niego), włączając w to wodę, mleko, miód, owoce itp., które posiadamy tutaj na tym świecie, lecz są one zupełnie unikalne dla innego świata i nie możemy dostrzec ich prawdziwej natury. Zasmakujemy ich zarówno w sposób cielesny, jak i duchowy w naszej egzystencji, która jest czysto unikalna dla innego świata. Podobnie w Piekle będzie cieknąca ropa i wrząca woda oraz pojawią się inne elementy kary wspomniane w Koranie, lecz one również będą unikalne dla innego świata. Z tej przyczyny tłumaczenie słów odnoszących się do Raju i form kary w Piekle w sposób figuratywny lub metaforyczny nie jest właściwe. Oznacza „podążanie za tym, o czym nie mamy wiedzy”, co jest zabronione w Koranie (17:36), i zapominanie, iż „słuch, wzrok i serce zostaną wezwane do złożenia za to rachunku”. ↑
Dobre słowo to jakiekolwiek słowo wypowiedziane i/lub każdy czyn wykonany czysto dla Boga i w zgodności z Jego przykazaniami. Najlepszymi słowami jest deklaracja wiary, która brzmi Lā ilāha illa-llāh (Nie ma bóstwa, jak tylko Bóg).

Jest to nasienie islamu zasadzone w sercu wiernego, a także w glebie. To drzewo wiary wyrasta poprzez praktykę, tak że jego gałęzie sięgają do „światów niebieskich”. Ciągle owocuje w szlachetne i chwalebne czyny i powoduje kwitnienie wspaniałej cywilizacji, albowiem serce, które jest połączone ze światami wyższymi, zawsze odbiera napływ Bożych darów.

Dobre słowo wiary to prawda i dlatego nie może być zakorzenione w świecie doczesnym. Jest dobrze umocowane i trwałe. Tak jak woda płynąca pod pianą (13:17), daje życie wszędzie, gdzie przebiega i przynosi wielką korzyść ludziom.

Dobre słowo, poza swoim znaczeniem metaforycznym, jest również użyte w swym pierwszym, dosłownym znaczeniu. Każde dobre słowo, w szczególności jeśli towarzyszą mu dobre uczynki, powoduje wzrost dobrych „drzew” w sercach (35:10).

To, co rozumie się pod prawdziwym, pewnym słowem, to także prawda wiary. Jest ono stabilne i niezmienne. Dlatego wierni są pewni w swojej wierze i zachowaniu. Nie poddają się różnym prądom i są także pewni i wytrwali w swoich wysiłkach na drodze Boga. Trzeba jednak pamiętać, że złoczyńcami są ci, którzy popełniają złe uczynki, którzy wahają się w swoich myślach i odchodzą od prawdziwej wiary. Byle „wiaterek” wystarczy, by się ugięli, a nawet zostali wykorzenieni. ↑
Odnośnie do podobnej modlitwy Proroka Jezusa, niech pokój z nim będzie, zob. 5:118, przyp. 26. ↑
Podczas gdy Abraham mówi w wersecie 35 tejże sury: Uczyń to miasto bezpiecznym, w 2:126 mówi: Mój Panie! Uczyń ją (dolinę nieuprawną) krainą bezpieczną i zaopatrz jej lud w owoce ziemi – tych spośród nich, którzy wierzą w Boga i Dzień Ostatni (2:126). Wtedy przybył ponownie do Mekki i wybudował Ka’bę wraz z Ismailem, i odprawił modlitwy wspomniane w 2:127-129. Następnie odbył ostatnią podróż do Mekki pod koniec swojego życia i ujrzał, że stała się ona miejscem zamieszkanym i wypowiedział modlitwy oraz suplikacje wspomniane w tej surze, wersety 35-41. Albo zaobserwował bałwochwalstwo wśród niektórych ludzi, albo obawiał się, że bałwochwalstwo może się tam pojawić i modlił się do Boga, by uratował od tego jego samego i potomstwo. Wygląda na to, iż te modlitwy i suplikacje są ostatnimi, które poczynił w Mekce. Prorok Ismail i jego dzieci uczynili tam swoją siedzibę i ich liczba zaczęła się zwiększać. To, że czasownik „odprawiać” w wyrażeniu by odprawiali modlitwę jest w liczbie mnogiej, w języku arabskim implikuje, iż podmiotem jest co najmniej trzech ludzi. ↑
Zob. 2:124, przyp. 106. ↑
Ta modlitwa Proroka Abrahama, jednego z pięciu największych Wysłanników, którego Bóg wychwala jako społeczność (16:120) ze względu na związek ze wszystkimi ludźmi, i przodka Proroka Mojżesza, Jezusa i Muhammada, niech będzie z nimi wszystkimi pokój, została w pełni przyjęta przez Boga Najwyższego. Niektóre ważne kwestie w jego modlitwie przyciągają szczególną uwagę:
- Gdy modli się za siebie, rodziców i potomstwo, wzywa Boga Wszechmogącego jako mój Pan, wzywa Go natomiast jako nasz Pan, gdy modli się za wszystkich wiernych. W ten sposób uczy nas, jak wzywać Boga.
- Kładzie duży nacisk na codzienne Przepisane Modlitwy jako na najważniejszą z form kultu i uznaje to za fundament poddania się Bogu i cel życia. Jest tak dlatego, ponieważ Modlitwa, według słów Wysłannika Boga, niech będzie z nim pokój i błogosławieństwo, jest filarem islamu, bez którego budowla islamu nie mogłaby być wzniesiona (al-Bajhaki, Szuab al-Iman, 3:39).
- Uważa on zaopatrzenie bądź bycie zaopatrzonym przez Boga za powód wdzięczności Jemu. Albowiem Bóg oczekuje wdzięczności od ludzi, gdy ich zaopatruje. Wdzięczność jest zarówno bramą, która otwiera się na wiarę, jak i jej głównym symbolem. Wdzięczność oznacza dostrzeganie źródła wszystkiego tego, co się posiada i przypisanie tego jego prawdziwemu Właścicielowi. Rozbija to idola samouwielbienia i prowadzi do wiary w Boga i oddawania Mu czci. Przyjemność, którą Bóg umieścił w zaopatrzeniu – żywności, napojach, ubraniach i innych rzeczach – służy do wzbudzania wdzięczności wobec Boga wśród ludzi.
Prorok Abraham, niech będzie z nim pokój, nie mógł objąć całego swojego potomstwa w swojej modlitwie do Boga, by uczynić je tym, które odprawia Modlitwę; mówi on spośród mojego potomstwa. Jak zostało powiedziane w przypisie 10 powyżej, jest to aluzja do wersetu 2:124, który mówi: wspomnijcie, jak to Pan Abrahama doświadczył go rozkazami i ciężkimi próbami (tym, że został wrzucony do ognia, lud jego rodaka Lota został zniszczony, a sam Abraham otrzymał rozkaz ofiarowania swego syna Ismaila), a on spełnił je doskonale. On (Bóg) rzekł: „Zaprawdę, uczynię cię imamem dla wszystkich ludzi”. On (Abraham) powiedział: „(Czy wyznaczysz imamów) także spośród moich potomków?” (Jego Pan) odpowiedział: „(Wyznaczę spośród tych, którzy na to zasłużą. Ale) Moja umowa nie obejmuje czyniących zło”. Abraham wiedział, iż całe jego potomstwo nie będzie w stanie być prawe i odprawiać Modlitwy. Pokazuje to, że bycie potomkiem prawej osoby, nawet jeśli jest to wielki Wysłannik, nie wystarczy, aby uczynić z kogoś osobę szlachetną; nikt nie może zaliczać samego siebie do ludzi wybranych. Było to także widoczne w jego modlitwie: Panie nasz! Uczyń nas muzułmanami, Tobie poddanymi, a z naszego potomstwa – wspólnotę Tobie oddaną (2:128). ↑