SURA 35

AL-FATIR (STWÓRCA WSZYSTKIEGO)

OKRES MEKKAŃSKI

Objawiona w środkowym okresie mekkańskim islamu, sura ta, składająca się z 45 wersetów, bierze swą nazwę od pierwszego wersetu, gdzie Bóg Wszechmogący przedstawiony jest jako al-Fatir (Stwórca wszystkiego). Nazywana jest również al-Malaikat. Głównym tematem omawianym w tym rozdziale Koranu jest Jedność Boga, życie ostateczne i Posłannictwo Muhammada, niech będzie z nim błogosławieństwo i pokój. Sura 35 przedstawia dowody na wspomniane trzy filary wiary i zwraca uwagę na szczodrość Boga.

W IMIĘ BOGA MIŁOSIERNEGO, WSPÓŁCZUJĄCEGO!

Wszelka chwała i wdzięczność należą się Bogu, Stwórcy Niebios i Ziemi (mających szczególne cechy i ustalone zasady), który ustanawia anioły jako skrzydlatych posłańców (niosących Jego rozkazy) o dwóch, trzech, czterech (lub więcej) skrzydłach^[1]. On powiększa w stworzeniu, co zechce^[2]. Zaiste, Bóg ma pełną władzę nad każdą rzeczą.
Cokolwiek Bóg otworzy dla istot ludzkich ze (skarbów) Swego Miłosierdzia, tego nikt nie jest w stanie powstrzymać; a cokolwiek On powstrzyma, tego nikt nie zdoła uwolnić. On jest Potężny, Pełen Chwały, a Jego Moc nieodparta, Pełen Mądrości (w którego każdym działaniu jest wiele przykładów mądrości).
O, ludzie! Rozpamiętujcie i rozważajcie Bożą łaskawość dla was. Czyż jest jakiś inny Stwórca, poza Bogiem, który daje wam zaopatrzenie z Niebios i Ziemi? Prócz Niego nie ma Boga: dlaczegóż zatem jesteście odwróceni od prawdy i głosicie fałszywe twierdzenia?
Jeśli oni uważają cię za kłamcę (o, Wysłanniku), to również przed tobą wysłannicy uważani byli za kłamców. (Nie smuć się zatem:) ostatecznie do Boga odnoszone są wszystkie sprawy (a co zechce, dzieje się).
O, ludzie! (Powinniście wiedzieć, że) Boża obietnica (Sądu Ostatecznego) jest z całą pewnością prawdziwa, niech was przeto nie zwiedzie życie doczesne na tym świecie; nie dajcie się też zwieść zwodzicielowi (szczególnie Szatanowi) co do (waszych pojęć dotyczących) Boga.
Zaprawdę, Szatan jest waszym wrogiem, przeto traktujcie go jako wroga (nie postępujcie za nim i bądźcie czujni co do niego). On wzywa swoich stronników tylko po to, by stali się towarzyszami Ognia palącego.
Dla tych, którzy trwają uparcie w niewierze, jest kara surowa. Dla tych zaś, którzy wierzą i czynią dobre, prawe dzieła, jest przebaczenie (niosące niespodziewane błogosławieństwa) i szlachetna, szczodra nagroda.
Czy ten, którego złe czyny upiększane są tak, by znalazł w nich upodobanie i uznał je za dobre (podobny jest do tego, który idzie drogą prostą)? Bóg prowadzi ku zbłądzeniu, kogo zechce, i prowadzi drogą prostą tego, kogo zechce^[3]. Nie zatracaj się więc w gorzkim smutku z ich powodu (ze względu na to, że odmawiają wiary). Bóg z pewnością ma pełną wiedzę o wszystkim, co czynią.
Bóg jest tym, który śle łagodne wiatry, by podniosły chmury; to My pędzimy je ku martwej krainie i (w ten sposób) ożywiamy ziemię po jej śmierci (dzięki deszczowi, niesionemu wiatrem w chmurach). Takie będzie Zmartwychwstanie.
Kto dąży do potęgi i chwały, niech wie, że wszelka potęga i chwała należy do Boga (niech zatem ich szuka u Boga). Ku Niemu wznosi się jedynie czyste słowo (jako źródło potęgi i chwały), a unosi je (towarzyszące mu) dobre, prawe dzieło^[4]. Dla tych jednak, którzy knują złe uczynki, przeznaczona jest kara surowa, a ich spisek będzie udaremniony.
(O, ludzie:) Bóg stworzył was z ziemi (na początku i materialnie wszyscy z ziemi pochodzicie), a następnie z kropli płynu (nasiennego), a potem ukształtował was w pary (jako jedna z dwóch płci, czyniąc was dla siebie nawzajem towarzyszami). I żadna istota żeńska nie nosi (w swoim łonie dziecka) i nie urodzi, jak tylko za Jego wiedzą.
I nie są podobne do siebie dwa morza (wielkie zbiorniki wodne): to jedno jest słodkie, smaczne i miłe do picia, lecz tamto – słone i gorzkie. Otrzymujecie z obydwu świeże mięso (jako wasze pożywienie) i drogocenne kamienie dla ozdoby. I widzicie prujące przez nie (obydwa rodzaje wód) statki, byście mogli szukać Jego szczodrobliwości i byście mogli okazywać Mu wdzięczność^[5].
On sprawia, że noc przechodzi w dzień, i On sprawia, że dzień przechodzi w noc (i w ten sposób powoduje, że każde z nich wydłuża się lub skraca), i On podporządkował sobie słońce i księżyc, i każde z nich biegnie ustalonym torem aż po wyznaczony termin. Taki jest Bóg, wasz Pan: do Niego należy Królestwo (absolutne władztwo i panowanie nad wszystkimi rzeczami). Tymczasem ci, których ubóstwiacie i wzywacie poza Nim, nie mają władzy nawet nad łuską pestki daktyla.
Kiedy ich nawołujecie, nie słyszą waszego nawoływania; a nawet gdyby usłyszeli, nie zdołaliby wam odpowiedzieć. A w Dniu Zmartwychwstania wyprą się tego, że ich przydawaliście (Bogu za współtowarzyszy). I nikt nie może cię poinformować (i poprowadzić ku zrozumieniu prawdy) tak, jak Ten Jedyny, który jest Wszechświadomy.
O, ludzie! Wszyscy przed Bogiem jesteście ubodzy i bezwzględnie Go potrzebujecie, gdy tymczasem On jest doskonale Bogaty i Samowystarczalny (całkowicie niezależny od stworzenia), Godzien Wszelkiej Chwały (jako wasz Pan, który daje zaopatrzenie wam i wszelkim innym istotom, zaspokajając wszystkie wasze potrzeby)^[6].
Jeśli On tak zechce (dla wypełnienia celu wyznaczonego stworzeniom), może was zabrać i sprowadzić nowe pokolenie (w wasze miejsce, a ono uzna swą marność i będzie wysławiać Boga w zamian za Jego łaskawość).
To z pewnością nie jest dla Boga rzecz wielka.
I żadna dusza dźwigająca ciężar nie dźwiga (i nie jest stworzona do dźwigania) ciężaru innej; i jeśli jedna powalona swoim ciężarem wzywa (inną na pomoc) do niesienia go, nic z tego (ciężaru) nie będzie poniesione przez inną, nawet jeśliby to był bliski krewny^[7]. Ty możesz ostrzegać (z korzystnym skutkiem) tylko tych, którzy lękają się swego Pana – choć jest Niewidzialny, i wykonują modlitwę w zgodzie z jej warunkami. A ktokolwiek się oczyszcza (z błędnych idei albo działań), ten oczyszcza się dla dobra swojej własnej duszy. A do Boga jest ostateczny powrót.
Nie są równi – ociemniały i widzący;
Ani też – głębie ciemności i światła,
Ani cień i palący żar,
Nie są także równi żywi i martwi. Zaiste, Bóg czyni słyszącym tego, kogo zechce, a ty nie możesz sprawić, że będą słyszeć ci, którzy są w grobach^[8].
Ty jesteś jedynie ostrzegającym (nie będąc odpowiedzialnym za to, czy oni będą podążać drogą prostą).
Zaprawdę, posłaliśmy cię jako Wysłannika z prawdą, jako zwiastuna dobrych wieści (pomyślności w zamian za wiarę i prawość) i jako ostrzegającego (przed skutkami zbłądzenia). I nie było nigdy takiej wspólnoty, w której by nie żył ostrzegający.
Jeśli oni uznają cię za kłamcę, to będzie tak samo, jak uznawali za kłamców ci przed nimi (do których posłany był jakiś Wysłannik). Ich wysłannicy przybywali do nich z jasnymi dowodami (swego Posłannictwa), z Pismami (pełnymi mądrości i rady) i Księgą dającą światło (ich umysłom i sercom) i rozświetlającą (ich drogę)^[9].
Potem pochwyciłem tych, którzy uparcie trwali w niewierze. Jakże straszliwe było Moje odrzucenie!
Czyż nie widzisz, że Bóg zsyła wodę z nieba? Następnie My wytwarzamy z jej udziałem owoce różnych barw (kształtów i smaku); a pośród gór są pasma białe i czerwone, różnorakich kolorów (ze względu na roślinność oraz różnorodność kamieni i skał) oraz kruczoczarne;
I podobnie – istoty ludzkie, i zwierzęta, i trzody – różne są ich kolory. Spośród wszystkich Jego sług tylko ci, którzy mają prawdziwą wiedzę, stoją z lękiem przed Bogiem^[10].
Ci, którzy recytują Księgę Boga (i w ten sposób wychwalają i wysławiają Boga, i świadczą o Jego Jedności)^[11] i wykonują modlitwę w zgodzie z jej warunkami, i rozdają z tego, w co ich zaopatrzyliśmy (na sprawę Boga i dla potrzebujących) jawnie i w ukryciu, mają nadzieję na zysk, który nigdy nie ulegnie zatracie.
Oto Bóg wynagrodzi ich w pełni i da im ze Swojej szczodrości jeszcze więcej. Zaiste, On jest Przebaczający, Pełen Wdzięczności (za dzięki składane przez Jego stworzenia).
To, co my objawiamy tobie z Księgi, jest prawdą, potwierdzającą (boskie pochodzenie i prawdę wciąż zawartą w Księgach) Objawienia, które przyszły przed nią. Zaiste, Bóg jest w pełni Świadom Swoich sług i widzi (je) doskonale.
Potem (po każdym wysłanniku) uczyniliśmy te spośród Naszych sług, które wybraliśmy na spadkobierców Księgi (by ją przechowywali i nauczali, i zapewniali jej praktykę w życiu codziennym). Jednakże pomiędzy nimi są ci, którzy (wypełniając swoje powinności jako spadkobiercy Księgi) czynią sobie niesprawiedliwość (ze względu na pewne błędy i winy), i (także) pomiędzy nimi znajdują się tacy, którzy postępują drogą pośrednią, a pośród nich są ci, którzy za Boskim zezwoleniem są pierwszymi w czynieniu dobrych uczynków. To (odziedziczenie Księgi) stanowi wielką łaskę.
(Przeto) wejdą do Ogrodów wiecznej błogości, tam zostaną ozdobieni bransoletami ze złota i pereł, a ich szaty będą z jedwabiu^[12].
I powiedzą: „Wszelka chwała i wdzięczność należą się Bogu, który odsunął od nas smutek (jaki cierpieliśmy, zanim zostaliśmy dopuszczeni tutaj). Zaiste, nasz Pan jest Przebaczający, Wdzięczny,
Ten, który – ze Swojej Łaskawości – osiedlił nas w Domu wiecznego przebywania, gdzie nie dotknie nas żaden trud ani zmęczenie”^[13].
Co do tych, którzy nie wierzą, dla nich jest Ogień Piekielny: oni nie będą skazani na śmierć, by mogli umrzeć (i w ten sposób znaleźć wyzwolenie), ani w swym cierpieniu nie doznają ulgi. W ten sposób odpłacamy każdemu niewdzięcznemu, niewierzącemu.
I w nim będą krzyczeć: „O, nasz Panie! Zabierz nas, będziemy czynić dobro (i prawe dzieła), nie (zaś niesprawiedliwość –) to, co zwykliśmy czynić wcześniej”. Czyż nie daliśmy wam życia wystarczająco długiego dla tego, kto będzie rozważał i opamięta się? Poza tym przybył do was ostrzegający (by was ostrzec przed karą). Posmakujcie tedy (skutków waszej nierozwagi), gdyż niesprawiedliwi nie mają nikogo do pomocy (przeciwko tej karze)”.
Zaiste, Bóg jest Znawcą tego, co niewidzialne w Niebiosach i na Ziemi. I On z pewnością ma pełną wiedzę o tym, co skryte w piersiach (i traktuje was zgodnie z waszymi wierzeniami i intencjami).
On jest tym, który uczynił was namiestnikami na ziemi^[14]. Przeto kto nie uwierzy (w swej niewdzięczności, odrzucając prawdę i przypisując czyny Boga komuś innemu), tego niewiara obróci się przeciwko niemu. Niewiara niewiernych nie powiększa niczego u ich Pana, jak tylko odrazę (do nich), i niewiara niewiernych nie powiększa u nich niczego poza stratą.
Powiedz: „Czy zwróciliście uwagę na tych (istoty i rzeczy), których przydajecie Bogu i poza Bogiem wzywacie? Pokażcie mi to, co oni stworzyli na ziemi. Albo czyż może oni mają udział w (tym, co jest stwarzane w) niebiosach?” Czy też może daliśmy tym ludziom Księgę i (przypisując Bogu współtowarzyszy) opierają się (teraz) na jasnym dowodzie z niej? Nie! Niesprawiedliwi nie obiecują sobie nawzajem niczego poza złudzeniem.
Zaiste, jedynie Bóg podtrzymuje niebiosa i ziemię, żeby nie przestały istnieć. Gdyby zaczęły upadać, nie ma nikogo, kto mógłby je podtrzymać (jeśliby On pozwolił im upaść. To, że On nie pozwoli im upaść, pomimo całej niesprawiedliwości Swoich sług, dzieje się dlatego, że) On jest Łaskawy (niespieszący się karać błędy Swych sług), Przebaczający.
Oni przysięgli na Boga swymi najuroczystszymi przysięgami, że gdyby przybył do nich ostrzegający, to oni z pewnością poszliby za jego przewodnictwem bardziej, aniżeli jakakolwiek inna wspólnota (do której przyszedł ostrzegający). Ale kiedy przybył do nich ostrzegający, to nie powiększyło to u nich niczego, jak tylko wstrętu;
Wzrastali w pychę na ziemi i przygotowywali złośliwe spiski. Złośliwy spisek nie ogarnia jednak nikogo innego, jak tylko swoich twórców. Przeto, czyż mogą oczekiwać czegoś innego, prócz wzoru (zdarzeń i skutków, które opanowały) ludzi z dawnych czasów (których Bóg zniszczył)? Nigdy nie znajdziesz w sposobie Boga żadnej zmiany; nigdy nie znajdziesz w sposobie Boga żadnej odmiany^[15].
Czyż oni nigdy nie wędrowali przez ziemię, by mogli zobaczyć, jaki był koniec tych przed nimi (którzy uparcie nie wierzyli w Nasze znaki)? Ich moc była większa. Żadną miarą Bóg nie jest Tym, którego cokolwiek w niebiosach lub na ziemi mogłoby pozbawić mocy (co do Jego dekretów). Zaprawdę, On jest Wszechwiedzący, Wszechmocny.
Jeśliby Bóg karał ludzi za każde zło, które popełniają (i gromadzą na swym koncie), to nie pozostawiłby na ziemi żadnej żywej istoty. On jednak daruje im zwłokę do wyznaczonego (przez Siebie) terminu. Kiedy zaś przypada koniec ich terminu (On traktuje każdego, jak zechce, zgodnie z jego zasługami), gdyż, zaiste, On widzi Swoje sługi doskonale.

O istnieniu aniołów i o tym, że przekazują Boże przykazania i przesłania, zob. sura 2, przyp. 30, 35, 39 oraz 11:83, przyp. 19; 15:27, przyp. 7.

To, co ten werset rozumie pod pojęciem anielskich skrzydeł, to ich szybkość, moc i zadania, które wykonują. Ich skrzydła nie są ograniczone do czterech. Wysłannik Boży powiada, że podczas swego Wzniesienia się (Miradż) widział Anioła Gabriela z 600 skrzydłami i że Gabriel opowiedział mu, że widział Izrafila z 12 000 skrzydeł, z których każde wypełniało przestrzeń pomiędzy niebem a ziemią (al-Kurtubi). ↑
Oznacza to, że Boski proces stwarzania jest ciągły i rozszerza się pod względem zakresu, zasięgu i różnorodności. Bóg stwarza nie tylko po to, by wypełnić jakiś zamysł, ale także, by wypełnić doskonałość. I właśnie dlatego cokolwiek stwarza, jest najlepsze, w najpiękniejszej, najbardziej celowej formie i wzorze. ↑
Bóg ma dwa rodzaje Woli. Jedna to Jego przedwieczny rozkaz dotyczący stworzenia, włączając w to istoty odpowiedzialne i świadome. Ta Wola, zwana Maszi’a, jest absolutna w odniesieniu do przedmiotów i istot nieświadomych, gdy tymczasem uwzględnia przyszłą wolę istot świadomych i odpowiedzialnych. Dlatego Bóg z góry wie, w jaki sposób i w jakim kierunku istoty te wykorzystają swą wolną wolę i stosownie do tego zarządza światem, by to, co one postanowiły, się wydarzyło. Druga Wola Boga (Irada) powoduje to, czego On żąda od Swych sług i wskazuje te rzeczy, z których On jest zadowolony. W tym wersecie stwierdzenie Bóg prowadzi ku zbłądzeniu, kogo zechce oznacza, że On pozwala zbłądzić tym, którzy wybierają pójście drogą Szatana i podszeptów swego cielesnego ja. Skutek jest taki, że idą za swymi namiętnościami i własnymi wyobrażeniami i popełniają złe uczynki, które oni, choć nie są poparte prawdziwą wiedzą, uznają za słuszne i właściwe. Z kolei stwierdzenie prowadzi drogą prostą tego, kogo zechce, wskazuje na tych, którzy nie ulegają podszeptom Szatana i swoim namiętnościom, lecz przeciwnie: kierują się w życiu drogowskazem, który Bóg zsyła poprzez Swych wysłanników, i uznają za dobre wszystko to, co On zarządzi. ↑
Czystym słowem jest przede wszystkim Oświadczenie o Jedności Boga, mianowicie: Nie ma boga prócz Boga Jedynego. Wypowiedzenie innych filarów wiary i wszystkich innych czystych słów oparte jest na tym jednym Słowie. Należy zwrócić uwagę na to, że bez dobrych, prawych uczynków, które ono implikuje, to oświadczenie pozostaje tylko twierdzeniem i pustosłowiem. Jedynie dobre, prawe dzieła czynią to świadectwo wiary w pełni akceptowalnym przez Boga i sprawiają, że wydaje ono czyste, zdrowe owoce (14:25). Inne czyste słowa i świadectwa przyjmowane przez Boga podobnie wymagają dobrych uczynków. Generalnie każde świadectwo, oświadczenie lub twierdzenie staje się prawdziwą wiarą i jest utwierdzone w sercu tylko wtedy, gdy idą za nim dobre czyny przez nie wymagane. ↑
Koran zwraca naszą uwagę na dwa typy mórz (i podobnych zbiorników wodnych) w kilku innych wersetach (np. 25:53). Wszechświat pochodzi materialnie od jednej pojedynczej materii, mianowicie eteru (zob. sura 11, przyp. 2, sura 41, przyp. 5), a cała materia wszechświata zbudowana jest zasadniczo z czterech substancji: wodoru, tlenu, węgla i azotu. Pomimo prostoty pochodzenia, we wszechświecie istnieje niemal nieskończona różnorodność stworzeń. Ponadto wszystkie istoty ludzkie pochodzą pierwotnie z ziemi. Biologicznie będące początkiem każdej istoty ludzkiej – męska sperma i żeńskie jajeczko – również zbudowane są z tych samych substancji, a wszyscy rodzice odżywiają się tym samym. Pomiędzy istotami ludzkimi dostrzegamy jednak całą gamę różnic. Ta nieskończona różnorodność w pozornym podobieństwie w sposób jasny ukazuje Boga i Jego nieskończoną wolność i jest oparta na wielu przykładach mądrości. ↑
„Do Niego należy Moc, którą jesteśmy mocni,

Jesteśmy dobrze znani przez Jego Imię, a także wskutek sławy,

Zdobywamy szczyty i idziemy naszą drogą dalej,

Pokonujemy wszelkie trudności z łatwością,

Nie posiadamy nic z tego świata, ale jesteśmy niezmiernie bogaci,

Jesteśmy pełni godności i szacunku Jego godnością,

Idziemy drogą refleksji,

I cokolwiek istnieje, jest dla nas źródłem wiedzy o Bogu”.

(Key Concepts, 1:172)

Wasze postrzeżenie i uznanie zasadniczej biedy i marności prowadzi was do Boskiego Imienia Doskonale Miłosiernego, dzięki któremu odnajdujecie niewyczerpalne skarby. Możecie się oczyścić, jeśli dostrzeżecie, że wasze istnienie leży w uznaniu waszego zasadniczego niebytu. Uznając się za samoistniejących, wpadniecie w najciemniejszy dół nieistnienia. Innymi słowy, poleganie na waszym osobistym istnieniu i ignorowanie Stwórcy Prawdziwego powoduje, że wasza efemeryczna egzystencja jako poszczególnych osób zatapia się w nieskończonej ciemności niebytu. Jeśli jednak porzucicie dumę i egoizm i uznacie, że jesteście tylko zwierciadłem, w którym odbija się Prawdziwy Stwórca, to odnajdziecie niekończące się istnienie. Ten, kto odkrywa Istotę Konieczną, której Manifestacje Imion sprawiają, że wszystkie rzeczy zaczynają istnieć, uznawany jest za tego, kto odnalazł wszystko (The Words, „The 26th Word”, 493). ↑
Tak jak nikt nie jest odpowiedzialny za przestępstwa dokonane przez kogoś innego, nikt nie może wziąć na siebie winy drugiego człowieka. Jest to nie do pomyślenia z punktu widzenia religii (i prawa), a także dlatego, że dusza każdego człowieka będzie na Tamtym Świecie rozliczana jedynie ze swoich własnych czynów. Dlatego doktryna Grzechu Pierworodnego, którym cała ludzkość jest rzekomo obciążona ze względu na „zbłądzenie” Adama i Ewy, jest całkowicie bezpodstawna i sprzeczna z podstawami religii (i prawa) stanowiącymi, że (mianowicie: odpowiedzialność i stosowna odpłata są nieprzechodnie). Po drugie, skoro nikt nie może zostać obarczony ciężarem kogoś innego ani uniewinniony z popełnionego grzechu lub zbrodni przez cierpienie innego, chrześcijańska doktryna Odkupienia jest bezpodstawna. Poza tym Bóg nie zmuszał Adama i Ewy do spożycia owoców zakazanego drzewa, by następnie wcielać się w ludzkiego syna, ani nie stwarzał z Siebie takiego syna, ani też nie skazywał Jezusa na dotkliwe męki i nie dozwalał mu posmakować śmierci, nawet przejściowej. To jest całkowicie sprzeczne z pojęciem Boskości nauczanym przez Boskie Religie. ↑
Porównania zawarte w wersetach 19-22 bezpośrednio odnoszą się do różnicy pomiędzy wiarą i niewiarą, wraz z opisem ich cech i konsekwencji dokonanych wyborów, oraz pomiędzy wiernymi i niewiernymi. Wiara oznacza postrzeganie, wgląd, światłość, wiedzę i życie. Tymczasem niewiara jest ślepotą, ciemnością o wielu głębiach, ignorancją i śmiercią. W związku z tym wiara daje wiernemu spokój, radość i pokój serca, natomiast niewiara przyczynia się do napięcia, niezadowolenia i nieszczęścia. ↑
To znaczy, że niektórzy z wysłanników, jak na przykład prorok Dawid, przybyli z Pismami pełnymi mądrości i rad, a inni, jak na przykład prorocy Noe, Abraham, Mojżesz, Jezus i Muhammad (niech będzie z nimi pokój) – z Księgą dającą światło wiedzy i wiary. Poza tym Księga zawierała również to, co było w Pismach. ↑
Tylko ci, którzy są bezstronni i nieuprzedzeni, mogą zdobyć wiedzę prawdziwą albo wiedzę o prawdzie. Oznaką tego, który ma taką wiedzę, jest szczera wiara i bojaźń boża. Może on w sposób prawdziwy i głęboki pojąć, co naprawdę znaczą wszystkie zjawiska w obrębie stworzenia, i odczuć głęboki szacunek wobec Boga, a także potrzebę i pragnienie oddawania Mu czci. ↑
Wychwalanie Boga oznacza wiarę, uznanie i świadectwo, że Bóg jest absolutnie wolny od jakichkolwiek ułomności i atrybutów właściwych dla ludzkości, takich jak rodzenie i bycie zrodzonym, umieranie, odczuwanie potrzeb i, co za tym idzie – posiadanie współtowarzyszy lub pomocników. Krótko mówiąc, wychwalanie oznacza posiadanie wiedzy i świadectwo, kim Bóg nie jest.

Wysławianie Boga implikuje wiarę, uznanie i świadectwo, że Bóg posiada wszystkie atrybuty doskonałości i tym samym zasługuje na wysławianie, wdzięczność i cześć. Innymi słowy, wysławianie Boga oznacza wiedzę i świadectwo, kim Bóg jest, i rozpamiętywanie Go takim właśnie, łącznie z atrybutami doskonałości, które należą wyłącznie do Niego. Wysławianie Jego wzniosłości oznacza wiarę, uznanie i świadectwo, że Bóg jest nieskończenie i absolutnie wielki, że nie ma nikogo takiego, kto mógłby się z Nim równać, oraz że jest całkowicie poza naszym rozumieniem. Po codziennych modlitwach wychwalamy i wysławiamy Boga, a także wysławiamy Jego wzniosłość i świadczymy o Jego absolutnej Jedności. ↑
Wyjaśnienie, zob. 18:31, przyp. 17. ↑
Koran często rozróżnia trzy grupy ludzi, mianowicie niewierzących (łącznie z hipokrytami), którzy są skazani na karę Piekła, wierzących, których dobro przewyższa ich zło, oraz tych wierzących, którzy są najlepszymi w czynieniu dobra (np. sura 56: 7-11). W związku z tym niektórzy komentatorzy wnioskowali, że werset 32 przeprowadza taką samą klasyfikację i rozumie poprzez czynią sobie niesprawiedliwość, tak jak Koran w wielu innych swoich wersetach, niewiernych i hipokrytów, a poprzez tacy, którzy postępują drogą pośrednią, tych wiernych, którzy pomieszali swe dobre uczynki ze złymi (9:102). Dlatego ci, którym obiecano Ogrody wiecznego szczęścia w wersecie 33 to ci, którzy są pierwsi w czynieniu dobra; dla drugiej grupy zaś Bóg być może odpłaci za skruchę przebaczeniem (9:102).

Jednakże, jak wskazują pewni komentatorzy, ten werset mówi o odziedziczeniu Koranu i o tych, których Bóg specjalnie wybrał spomiędzy Swoich sług do tej powinności. Odziedziczenie Koranu (Księgi) oznacza przechowywanie, nauczanie i praktykowanie go w życiu codziennym (5:44). Z uwagi na to, że to dziedziczenie ma szczególną wagę, werset niniejszy podkreśla je i rozróżnia pomiędzy muzułmanami albo Wspólnotą Muhammada, niech będzie z nim pokój, wybraną do tego zadania. Wszyscy oni nie są na tym samym poziomie i nie są tej samej jakości. Pomiędzy nimi znajdują się tacy, którzy sami wyrządzają sobie niesprawiedliwość i krzywdę poprzez uleganie pewnym wadom i grzechom (jednak nie poprzez niewiarę, hipokryzję i przypisywanie Bogu współtowarzyszy), i ci, którzy idą drogą pośrednią, to znaczy nie są w stanie poświęcić się temu zadaniu całkowicie, oraz ci, którzy poświęcili się mu. W ten sposób prześcigają wszystkich innych. Jak długo wspomniane grupy wiernych służą Koranowi i studiują go, nauczają innych i praktykują w życiu codziennym, mogą liczyć na to, że Bóg im wybaczy i dopuści do Raju.

Wysłannik Boży, niech będzie z nim pokój i błogosławieństwo, zapisał Koran i gospodarstwo domowe, a także swe potomstwo, Wspólnocie (Muslim, „Fadail as-Sahabah”, 37). Oznacza to, że członkowie jego Domu i potomstwo muszą służyć Koranowi i będą mu służyć. Jednakże ta tradycja daje radosną wieść, iż ci, którzy służą Koranowi, nawet jeśli nie należą do Domu Proroka poprzez swą krew, włączani są do niego duchowo, jak np. Salman al-Farisi. Wysłannik oświadczył bowiem: „Salman jest spośród nas, z Domu Proroka” (Canan, 12:370). ↑
Odnośnie namiestnictwa ludzi, zob. 2:31, przyp. 32. ↑
To oznacza, że sposób, w jaki Bóg traktuje ludzi w zamian za ich kroczenie tym samym, szlachetnym szlakiem, jest ewidentny. Bóg nigdy nie popełnia omyłki, nigdy nie zapomina, nigdy niczego nie zaniedbuje i nie sposób Go „przekupić”. Zawsze czyni to, co jest prawdziwe i mądre. Jego dekret nie może zostać odwołany, przesunięty czy pominięty. Jego droga jest zawsze prosta (11:56). ↑